Een veelvoorkomend mechanisme waardoor kankers multidrugresistentie (MDR) kunnen ontwikkelen is activiteit van ATP-binding casette (ABC) transportsystemen die ten koste van ATP geneesmiddelen-efflux uit de cellen bewerkstelligen. Onderzoekers van Moffit Cancer Center (Tampa, Florida) onder leiding van Robert Gatenby hebben onderzoek gedaan naar de hypothese dat MDR-fenotypes kunnen worden onderdrukt door de toevoeging van ‘Ersatzdrogen’ die geen chemotherapeutische werkzaamheid hebben maar wel ABC-substraten zijn. De onderzoekers redeneren dat de surrogaatgeneesmiddelen door verlengde activering van de ABC-pompen de MDR-cellen zullen dwingen minder energie te besteden aan proliferatie en invasie.

In een artikel artikel dat vandaag online wordt gepubliceerd in het International Journal of Cancer presenteren Gatenby en collega’s de resultaten van een studie die hun hypothese steunt.¹ Als ersatzdrogen gebruiken ze verapamil, clarithromycine en chloroquine. Ze hebben de werkzaamheid van deze ABC-substraten als surrogaatmiddelen onderzocht door vergelijking van de effecten van deze middelen op MDR-cellijnen en drug-sensitive oudercellijnen, in glucosebeperkte omstandigheden. De surrogaatmiddelen leidden tot verminderde proliferatie van de MDR-cellijnen, maar hadden geen effect op de proliferatie van de oudercellijnen. ¹⁸F-FDG-PET imaging liet zien dat in muizen met MDR-tumoren toediening van de surrogaatmiddelen resulteerde in toename van de glucoseopname in de tumoren.

Deze resultaten suggereren dat de surrogaatmiddelen de proliferatie van MDR-fenotypes kunnen onderdrukken door verhoging van de metabole kosten van de resistentie, aldus de onderzoekers.

1.Kam Y, Das T, Tian H et al. Sweat but no gain: inhibiting proliferation of multidrug resistant cancer cells with ‘Ersatzdroges’. Int J Cancer 2014;epub ahead of print