De jarige
van 22 februari is de in Italië geboren Amerikaanse viroloog Renato Dulbecco (1914-2012), die in 1975 samen met Howard Temin (1934-1994) en David Baltimore
(1938) de Nobelprijs kreeg ‘for
their discoveries concerning the interaction between tumour viruses and the
genetic material of the cell.’1,2
Dulbecco
werd geboren in Catanzaro, en bracht zijn jeugd door in Imperia waar hij het gymnasium De Amicis
doorliep. Zijn favoriete vak was natuurkunde. Hij bouwde een electronische seismograaf
die echt werkte, schrijft hij trots in zijn autobiografie op Nobelprize.org.1
Op de opmerkelijk vroege leeftijd van zestien jaar begon hij zijn studie
geneeskunde aan de universiteit van Turijn. Een van zijn leermeesters was
anatoom prof. Giuseppe Levi (1872-1965); twee van zijn medestudenten waren Rita Levi-Montalcini (1909-2012; Nobelprijs 1986) en Salvador Luria (1912-1991; Nobelprijs 1969). In 1936 studeerde hij af.
Direct na
zijn studie werd Dulbecco opgeroepen voor militaire dienst bij de geneeskundige
troepen. In 1938 begon hij in Turijn met pathologisch onderzoek, maar in 1939
werd hij weer onder de wapenen geroepen, en naar het Russische front gestuurd
waar hij gewond raakte. Na verscheidene maanden in het ziekenhuis doorgebracht
te hebben werd hij uit het leger ontslagen en naar huis gestuurd. Nadat het
Duitse leger de macht in Italië had overgenomen sloot Dulbecco zich aan bij het
verzet. Na de oorlog was hij korte tijd lid van het voorlopige stadsbestuur van
Turijn, waarna hij zich weer in het laboratorium van Giuseppe Levi meldde om
zijn onderzoek voort te zetten. De omstandigheden in het naoorlogse Italië
waren echter weinig gunstig voor medisch onderzoek, zodat hij met beide handen
de kans aangreep om in het laboratorium van de eerder naar de VS uitgeweken
Salvador Luria in Bloomington (Indiana) te gaan werken. Samen met Luria en Jim Watson (1928; Nobelprijs 1962) ontdekte
hij daar fotoreactivatie van UV-geïnactiveerde bacteriofagen.
In 1949 ging
Dulbecco naar Caltech in Pasadena waar hij zijn onderzoek naar oncovirussen
begon. Met zijn medewerkers, onder wie zijn mede-Nobelprijswinnaar Howard
Temin, toonde hij aan dat infectie van cellen met oncovirussen kan leiden tot
incorporatie van virale genen in het gastheercelgenoom, en dat dit kan resulteren
in transformatie van de cellen en tot tumorvorming. Temin en Baltimore toonden
aan dat bij de transfer van virale genen het enzym reverse transcriptase
betrokken is.
In 1962
verhuisde Dulbecco naar het Salk Institute in La Jolla, en in 1972 naar de Imperial Cancer Research Fund Laboratories in Londen. In 1986 was
hij een van de initiatiefnemers van het Human
Genome Project. Van 1993 tot 1997 was hij directeur van het Instituut voor Biomedische Technologie in Milaan. Daarna ging
hij terug naar de Verenigde Staten. Hij overleed op 19 februari 2012 in La
Jolla.