Er komen steeds meer aanwijzingen beschikbaar voor de veronderstelling dat veel ovariumkankers metastasen zijn van occulte carcinomen uit de eileiders of tumoren zijn met een ovarium-endometriose origine. Dit schrijven dr. Clara Bodelon (National Cancer Institute, Bethesda) en collega’s online in het Journal of the National Cancer Institute.¹ De onderzoekers komen met de hypothese dat een gering ovariumvolume, zich manifesterend als onzichtbaarheid bij transvaginale ultrasound (TVU), een marker is van laag ovariumkankerrisico, terwijl vergroting bij seriële volumebepalingen geassocieerd is met een hoger risico. Ze hebben de hypothese getoetst in een studie van het TVU-bepaald ovariumvolume van 29.321 vrouwen (102.787 scans) die jaarlijks werden gescreend in het kader van de Prostate, Lung, Colorectal, and Ovarian screeningstudie.

De vrouwen werden na inclusie gedurende mediaan 12,1 jaar gevolgd. Tijdens de follow-up werd bij 192 van de vrouwen ovariumkanker vastgesteld. Voor elke patiënt werden uit het cohort vier controlevrouwen gekozen, die met de patiënt waren gematcht voor leeftijd, kalenderjaar en screeningcentrum. Zichtbaarheid van een normaal-lijkend ovarium op de laatste scan voor de diagnose was geassocieerd met een verhoogd ovariumkankerrisico, vergeleken met niet-zichtbaarheid (HR 1,42; 95%-bti 1,00-2,01). Bij de ovariumkankerpatiënten, maar niet bij de controlevrouwen, nam het ovariumvolume één tot twee jaar voor de diagnose statistisch significant toe (p<0,001). De onderzoekers concluderen dat toename van het ovariumvolume geassocieerd is met verhoging van het risico van ovariumkanker, maar dat de volumetoename pas één tot twee jaar voor de diagnose met TVU waarneembaar is.

1.Bodelon C, Pfeiffer RM, Buys S et al. Analysis of serial ovarian volume measurements and incidence of ovarian cancer: implications for pathogenesis. J Natl Cancer Inst 2014;epub ahead of print