Hormonale contraceptie wordt naar schatting dagelijks gebruikt door honderd miljoen vrouwen. In oudere studies is gezien dat gebruik van hormonale contraceptie geassocieerd was met verlaagd risico van ovariumcarcinoom, een bescherming die vele jaren aanhield na stoppen van het gebruik. Deze studies zijn echter gebaseerd op gegevens over gebruik van oudere middelen. Er is weinig evidentie voor een vergelijkbaar effect van moderne contraceptiva, met lagere oetrogeendoseringen en nieuwe progestogenen, nieuwe gebruikspatronen (21 dagen per maand), nieuwe niet-orale toedieningsroutes, en toegenomen gebruik van alleen-progestogeen preparaten. Prof. Philip Hannaford (University of Aberdeen UK) en collega’s hebben een studie uitgevoerd van de associatie tussen gebruik van moderne hormonale contraceptiva en het risico van ovariumcarcinoom. Ze publiceren de studie online in The BMJ.¹



De onderzoekers voerden een prospectieve nationwide cohortstudie uit in Denemarken. Deelneemsters waren alle Deense vrouwen die tussen begin 1995 en eind 2014 de leeftijd van vijftien tot vijftig jaar hadden. Exclusiecriteria waren immigratie na 1995, maligniteit (behalve niet-melanoom huidkanker), veneuze trombose, of behandeling voor onvruchtbaarheid voorafgaand aan inclusie. Het aantal deelneemsters kwam uit op 1.879.227. Tijdens 21,4 miljoen persoonsjaren follow-up werden 1249 ovariumcarcinomen gediagnostiseerd.

Onder ooit-gebruiksters werden 478 ovariumcarcinomen gezien tijdens 13.344.531 persoonsjaren; onder nooit-gebruiksters werden 771 ovariumcarcinomen gezien tijdens 8.150.250 persoonjaren. Huidig of recent (tot een jaar voor de diagnose) versus nooit-gebruik was geassocieerd met verlaagd risico van ovariumcarcinoom (RR 0,58; 95%-bti 0,49-0,68). Ooit-gebruik (tot meer dan een jaar voor de diagnose) was eveneens geassocieerd met verlaagd risico van ovariumcarcinoom (RR 0,77; 95%-bti 0,66-0,91). Het relatief risico nam af met toenemende duur van gebruik, van 0,82 (95%-bti 0,59-1,12) bij ten hoogste een jaar gebruik tot 0,26 (95%-bti 0,16-0,43) bij tien jaar of langer (p trend <0,001). Gebruik van progestogen-only producten was niet geassocieerd met het risico van ovariumcarcinoom. De onderzoekers berekenen dat gebruik van hormonale contraceptiva in de studiepopulatie resulteerde in preventie van 21% van de ovariumcarcinomen.

De onderzoekers concluderen dat gebruik van moderne hormonale contraceptiva geassocieerd was met verlaging van het risico van ovariumcarcinoom in vrouwen in de reproductieve leeftijd. Het effect was geassocieerd met duur van gebruik, en nam af na stoppen van het gebruik. Er was geen beschermend effect van producten die alleen progestogeen bevatten.

1.Iversen L, Fielding S, Lidegaard Ø et al. Association between contemporary hormonal contraception and ovarian cancer in women of reproductive age in Denmark: prospective, nationwide cohort study. BMJ 2018; 362:k3609

Summary: A Denmark-wide prospective cohort study showed that use of contemporary combined hormonal contraceptives is associated with a reduction in ovarian cancer risk in women of reproductive age. This effect is related to duration of use, and diminishes after stopping use. There was no protective effect from progestogen-only products.