Moderne chemotherapie heeft geresulteerd in verbetering van de prognose van veel typen maligniteiten. De lange-termijn balans van profijt en risico van moderne chemotherapeutica is echter niet goed bekend, omdat veel studies niet voldoende deelnemers en niet voldoende lange follow-up hadden om lange-termijn risico’s te beoordelen. Therapie-gerelateerd MDS of AML (tMDS/AML) is een zeldzame maar gewoonlijk fatale complicatie van sommige alkylerende middelen, topoisomerase II-remmers, en platina-verbindingen. Dr. Lindsay Morton (National Cancer Institute, Bethesda MD) en collega’s hebben een studie uitgevoerd van het vermoedelijke risico van tMDS/AML na gebruik van moderne chemotherapie voor solide tumoren. Ze publiceren de studie online in JAMA Oncology.¹

De onderzoekers voerden een bevolkings-gebaseerde cohortstudie uit in de SEER-Medicare databases. Ze identificeerden 700.612 volwassen patiënten (leeftijd 20 tot 85 jaar) met een diagnose van een eerste primaire solide tumor tussen begin 2000 en eind 2013, die chemotherapie kregen, en tenminste een jaar overleefden. Onder deze patiënten waren er 1619 die tijdens de follow-up (tot eind 2014) MDS of AML ontwikkelden. De gemiddelde leeftijd van deze patiënten met MDS/AML was 64,3 jaar (SD 12,2 jaar); 70,9% waren vrouwen. Vergeleken met de algemene bevolking was het risico van MDS/AML in de patiënten na chemotherapie voor 22 van 23 onderzochte typen solide maligniteiten statistisch significant verhoogd (alle maligniteiten behalve coloncarcinoom). Het relatief risico van MDS/AML na chemotherapie liep voor de verschillende typen maligniteiten uiteen van 1,5 tot meer dan 10, en de excess absolute risico’s van 1,4 tot meer dan 15 per 10.000 persoonsjaren. De mediane overall survival na ontwikkeling van MDS/AML was 7 maanden.

De onderzoekers concluderen dat gebruik van moderne chemotherapie voor solide tumoren geassocieerd is met verhoogd risico van MDS/AML. Onder patiënten die momenteel chemotherapie kregen kan ongeveer 75% van de MDS/AML-gevallen in de komende vijf jaar toegeschreven worden aan de chemotherapie.

1.Morton LM, Dores GM, Schonfeld SJ et al. Association of chemotherapy for solid tumors with development of therapy-related myelodysplastic syndrome or acute myeloid leukemia in the modern era. JAMA Oncol 2018; epub ahead of print

Summary: An analysis of the SEER and Medicare databases found a statistically significant elevated risk of MDS/AML after chemotherapy for 22 of 23 solid cancers (all except colon). Relative risks ranged from 1.5 to greater than 10 compared with the general population.