Er zijn aanwijzingen voor mogelijke werkzaamheid van immuuntherapie voor glioblastoom (GBM). Er is echter een gebrek aan kennis van het immuunfenotype van GBM-infiltrerende T-cellen (TILs), en van veranderingen in dit fenotype tijdens progressie van de ziekte. Dr. Malte Mohme (UMC Hamburg-Eppendorf) en collega’s hebben een studie uitgevoerd van kenmerken van TILs en perifeer-bloedlymfocyten (PBLs) in patiënten met nieuw-gediagnostiseerd GBM, recidiverend GBM, lange-termijn overlevers (LTSs) en gezonde personen. Ze publiceren de studie online in Clinical Cancer Research.¹

Met flowcytometrie en cytokine-assays identificeerden de onderzoekers een duidelijk immuunsignatuur van uitputting en klonale beperking in de TILs van GBM-patiënten vergeleken met de gezonde bloeddonoren. Uitputting van CD8⁺ TILs werd gekenmerkt door verhoogde prevalentie van PD-1⁺, CD39+, Tim-3⁺, CD45RO+, HLA-DR⁺ marker expressie, en een effector-transitioneel geheugendifferentiatie fenotype, en ondervertegenwoordiging van KLRG1 en CD57. PHA-stimulering resulteerde in de patiënten vergeleken met gezonde donoren in lagere cytokinerespons, hetgeen wijst op dysfunctionele perifere T-celrespons in GBM. Er waren geen significante verschillen in immuunsignatuur tussen patiënten met primair en recidiverend GBM, maar in TILs van recidiverende tumoren werd beperkte T-celreceptor repertoire-klonaliteit gezien en een meer geactiveerd geheugen-fenotype. In LTSs werd een distinct profiel gezien, met veel naïeve en meer-uitgeputte CD8⁺ T-cellen.

De onderzoekers concluderen dat TILs en PBLs in GBM contrasterende immuunprofielen lieten zien, met een uitputtings-signatuur in de TILs. In recidiverend GBM hebben de TILs een meer beperkt repertoire vergeleken met primaire ziekte, samen met verhoogde frequentie van geactiveerde geheugen T-cellen in recidiverende tumoren.

1.Mohme M, Schliffe S, Maire CL et al. Immunophenotyping of newly diagnosed and recurrent glioblastoma defines distinct immune exhaustion profiles in peripheral and tumor-infiltrating lymphocytes. Clin Cancer Res 2018; epub ahead of print

Summary: A study in Germany found that TILs and PBLs in glioblastoma patients exhibit constrasting immune profiles, with a distinct exhaustion signature present in TILs. T-cell receptor sequencing demonstrated a contracted repertoire in recurrent GBM, concomitant with an increased frequency of activated memory T cells in recurrent tumors.