Gebruik van PSA-testen voor grootschalige screening op agressief prostaatcarcinoon (PCa) kan leiden tot vroege detectie van de ziekte en mogelijk levensreddende behandeling, maar heeft als bezwaar dat er een aanzienlijk risico is van overdiagnose in mannen met PCa die geen agressieve ziekte zullen ontwikkelen. Idealiter zouden alleen mannen met een hoog risico van agressief PCa gescreend dienen te worden. Onderzoekers van het PRACTICAL Consortium hebben een polygene risicoscore ontwikkeld voor het identificeren van deze mannen. Prof. Anders Dale (University of California, San Diego) en collega’s publiceren de studie online in BMJ.¹

De onderzoekers definiëren agressief PCa als een van de volgende kenmerken: Gleason score 7 of hoger, stadium T3-T4, PSA 10 ng/l of hoger, of nodale of distante metastase. Ze inventariseerden het voorkomen van meer dat 200.000 SNPs in genen van 31.747 mannen (traningset) van Europese afkomst, met en zonder PCa. De validatieset bestond uit 6411 mannen. In de trainingset ontwikkelden de onderzoekers een risicoscore op basis van 54 SNPs die in de validatieset een zeer significante voorspeller was van de leeftijd bij diagnose agressief PCa (p<10^-16). Mannen met een risicoscore hoger dan het 98^e percentiel hadden vergeleken met mannen met een gemiddelde score (30^e tot 70^e percentiel) een bijna driemaal hoger risico van agressief PCa (HR 2,9; 95%-bti 2,4-3,4). Ook na correctie voor familegeschiedenis van PCa bleef de risicoscore sterk voorspellend voor agressief PCa. De positieve voorspellende waarde van PSA-screening voor agressief PCa nam toe met toenemende polygene risicoscore.

De onderzoekers concluderen dat ze een score hebben ontwikkeld en gevalideerd die kan bijdragen aan de selectie van mannen die in aanmerking komen voor screening op PCa.

1. Seibert TM, Fan CC, Wong Y et al. Polygenic hazard score to guide screening for aggressive prostate cancer: development and validation in large scale cohorts. BMJ 2018;360:j5757