Moderne driedimensionale bestralingsplanning is gericht op minimalisering van de stralingsdosering naar normale weefsels. Een retrospectieve cohortstudie van Yonsei Universiteit (Seoel, Zuid-Korea) heeft de impact onderzocht van patiënt-specifieke factoren op het risico van stralings-gerelateerde hartziekte in patiënten met mammacarcinoom. Prof. Yong Bae Kim en collega’s publiceren de studie in het International Journal of Radiation Oncology.¹

Tussen begin 2005 en eind mei 2013 ondergingen in het ziekenhuis van de universiteit 1294 vrouwen chirurgie voor primair mammacarcinoom, onder wie 520 die geen adjuvante radiotherapie kregen en 774 die wel adjuvante radiotherapie kregen, met driedimensionale planning. De vrouwen die geen radiotherapie kregen werden gecategoriseerd als patiënten die 0 Gy naar het hart kregen. Het primaire eindpunt van de studie was breast cancer treatment-related heart disease (BCT-HD), gedefinieerd als een diagnose angina pectoris, onstabiele angina, myocardinfarct, ischemische hartziekte, hartfalen, of atriumfibrilleren.

Het percentage patiënten met BCT-HD was 2,4% na vijf jaar en 5,7% na tien jaar. Het risico van BCT-HD nam toe met een factor 1,23 per extra 1-Gy dosering van de gemiddelde dosering naar het hart. Andere risicofactoren waren geschiedenis van hypertensie (HR 1,92) en diabetes (HR 2,51), terwijl regelmatige fysieke inspanning beschermend was (HR 0,17). De impact van toename van de gemiddelde stralingsdosering naar het hart op het risico van BCT-HD was niet significant verschillend tussen vrouwen zonder en vrouwen met meerdere risicofactoren.

De onderzoekers concluderen dat ook met driedimensionale planning het risico van doseringsgerelateerde cardiale toxiciteit van adjuvante radiotherapie voor mammacarcinoom bleef bestaan.

1.Chung SY, Oh J, Chang JS et al. Risk of cardiac disease in breast cancer patients: impact of patient-specific factors and individual heart dose from three-dimensional radiotherapy planning. Int J Radiat Oncol Biol Phys 2021; epub ahead of print

Summary: A retrospective cohort study retrospective cohort study in South Korea found a radiation dose-effect relationship for cardiac disease in breast cancer patients, highlighting that there remains a considerable risk of cardiac toxicity even with three-dimensional radiotherapy planning. Factors associated with breast cancer treatment-related heart disease were mean heart dose, and histories of hypertension and diabetes, whereas regular physical exercise was protective.