Na chemotherapie wordt frequent cognitieve achteruitgang gezien. Het is bekend dat chemotherapie geassocieerd is met verandering in wittestof-microstructuur in de hersenen. Een studie van NKI en Amsterdam UMC heeft onderzocht of wittestof-microstructuur voor aanvang van chemotherapie voor mammacarcinoom een risicofactor is voor cognitieve achteruitgang na chemotherapie. Dr. Michiel de Ruiter (NKI) en collega’s publiceren de studie in het Journal of Clinical Oncology.¹

De studie includeerde patiënten die anthracycline-gebaseerde chemotherapie voor mammacarcinoom kregen (BC + CT groep; n=49), patiënten die geen systemische therapie voor mammacarcinoom kregen (BC – CT groep; n=39), en no cancer controls (NC-groep; n=37). De deelnemers ondergingen neuropsychologische testen voor aanvang van de chemotherapie en zes maanden, twee jaar, en drie jaar na de chemotherapie, of met gematchte intervallen voor de BC – CT groep en de NC-groep. Voor aanvang van de behandeling werd met diffusion tensor imaging de fractionele anisotropie (FA) van de wittestof bepaald. De onderzoekers evalueerden FA als risicofactor voor cognitieve achteruitgang, gecorrigeerd voor leeftijd, vermoeidheid, cognitieve klachten, en premorbide intelligentiequotiënt. In de BC + CT groep was lage FA onafhankelijk voorspellend voor cognitieve achteruitgang na zes maanden (p=0,013) en na drie jaar (p<0,001). In de BC – CT groep en in de NC-groep was FA niet voorspellend voor cognitieve achteruitgang.

De onderzoekers concluderen dat lage FA zou kunnen worden gezien als reflectie van lage wittestof-reserve, een mogelijke risicofactor voor cognitieve achteruitgang na chemotherapie voor mammacarcinoom.

1.De Ruiter MB, Reneman L, Kieffer JM et al. Brain white matter microstructure as a risk factor for cognitive decline after chemotherapy for breast cancer. J Clin Oncol 2021; epub ahead of print

Summary: A study in The Netherlands investigated MRI-based brain white matter microstructure before chemotherapy for breast cancer as a potential risk factor for cognitive decline. Baseline low fractional anisotropy predicted cognitive decline 6 months and 3 years after chemotherapy, independent of age, premorbid IQ, baseline fatigue, and baseline cognitive complaints.