Er zijn aanwijzingen dat pessimistische ziektepercepties (IPs) geassocieerd zijn met slechtere uitkomsten. Het is echter niet duidelijk of pessimistische IPs die consistent zijn met ernst van de ziekte eveneens geassocieerd zijn met slechtere prognose. Promovenda Belle de Rooij (Universiteit van Tilburg) en collega’s hebben een studie uitgevoerd van de associatie tussen ziekteperceptie, kwaliteit van leven, en overleving in overlevers van maligniteiten. Ze publiceren de studie online in Cancer.¹



De studie is gebaseerd op survey-gegevens van de bevolkingsgebaseerde Nederlandse PROFILES-registratie (Patient Reported Outcomes Following Initial treatment and Long term Evaluation of Survivorship). De data werden verzameld tussen begin 2008 en eind 2015, en hebben betrekking op 2457 overlevers van maligniteiten binnen vijf jaar na de diagnose (maligniteiten van colon, rectum, prostaat, endometrium, ovarium of non-Hogkin lymfoom). De onderzoekers identificeeerden drie subgroepen op basis van IP (Brief Illness Perception Questionnaire) en prognose (vijf-jaars conditionele overleving): een ‘realistische’ subgroep met IP consistent met prognose (n=1230), een ‘optimistische’ subgroep met IP positiever dan realistisch op basis van de prognose (n=582), en een ‘pessimistische’ subgroep met IP meer negatief dan realistisch op basis van de prognose (n=645).

Vergeleken met de groep overlevers met een realistische IP had de groep overlevers met een optimistische IP hogere HRQOL (p<0,01 op alle EORTC QLQ-C30 schalen) en lagere all-cause mortaliteit (HR 0,72; p<0,001). De groep overlevers met pessismistische IP had vergeleken met de realistische groep een slechtere HRQOL (p<0,01 op alle schalen) en een hogere all-cause mortaliteit (HR 1,52; p<0,01).

De onderzoekers concluderen dat een optimistische IP geassocieerd is met betere HRQOL en overleving, ook als deze IP niet realistisch lijkt gelet op de prognose. Overlevers met een pessimistische IP hebben de slechtste uitkomsten.

1.De Rooij BH, Thong MSY, van Roij J et al. Optimistic, realistic, and pessimistic illness perceptions; quality of life; and survival among 2457 cancer survivors: the population-based PROFILES registry. Cancer 2018; epub ahead of print

Summary: An analysis of survey data in The Netherlands suggests that an optimistic illness perception in cancer survivors is associated with a better HRQOL and survival, even if it may appear to be unrealistic with respect to the prognosis. Survivors with a pessimistic illness perception appear to have the worst outcomes.