Het bepalen van de resectabiliteit van pancreascarcinoom met vaatbetrokkenheid op basis van preoperatieve CT-imaging is niet eenvoudig, in het bijzonder na preoperatieve chemotherapie en chemoradiotherapie. De prospectieve multicenterstudie ULTRAPANC van de Dutch Pancreatic Cancer Group heeft intraoperatief ultrasound (IOUS) bij exploratieve laparatomie voor het bepalen van de resectabiliteit in deze setting geëvalueerd. Dr. Sven Mieog (LUMC) en collega’s publiceren de studie in Annals of Surgical Oncology.¹

De studie includeerde 85 patiënten die IOUS ondergingen bij aanvang van chirurgische exploratie van pancreascarcinoom met vaatbetrokkenheid. Vierenzeventig patiënten (87%) hadden preoperatieve chemotherapie gekregen, onder wie 57 (76%) FOLFIRINOX. Op basis van preoperatieve imaging werd de ziekte in 34 patiënten (40%) beoordeeld als resectabel (RPC), in 32 patiënten (38%) als borderline resectabel (BRPC), en in 19% als lokaal-gevorderd pancreascarcinoom (LAPC). De figuur laat de impact van IOUS op de beoordeling zien. IOUS resulteerde in verandering van het oordeel over de resectabiliteit in 32 van 85 patiënten (38%), inclusief 8 van 19 LAPC-patiënten met downstaging tot BRPC (n=4) of RPC (n=4), en 22 van 32 BRPC-patiënten met downstaging tot RPC. Onder 28 patiënten met vermoeden van betrokkenheid van de arteria mesenterica superior (SMA) hadden 20 (71%) geen SMA-betrokkenheid op IOUS. In 15 van deze 20 patiënten werd resectie uitgevoerd; in alle gevallen met R0 SMA-marge.

De onderzoekers concluderen dat IOUS tijdens chirurgische exploratie voor pancreascarcinoom met vaatbetrokkenheid resulteerde in downstaging van het oordeel over de resectabiliteit in meer dan eenderde van de patiënten.

1.Michiels N, Doppenberg D, Groen JV et al. Intraoperative ultrasound during surgical exploration in patients with pancreatic cancer and vascular involvement (ULTRAPANC): a prospective multicenter study. Ann Surg Oncol 2023; epub ahead of print

Summary: The prospective multicenter ULTRAPANC study in The Netherlands found that intraoperative ultrasound during surgical exploration for pancreatic cancer with vascular involvement downstaged the resectability status in over one-third of the patients.