Bestraling naar de borst voor maligniteiten tijdens de jeugd is geassocieerd met verhoogd risico van mammacarcinoom later in het leven. Er zijn aanwijzingen dat gebruik van anthracyclines dit risico kan verhogen, maar de uitkomsten van gecombineerd gebruik van anthracyclines en borst-radiotherapie in kinderen zijn niet goed bekend. Een analyse in het cohort van de Childhood Cancer Survivor Study heeft deze uitkomsten onderzocht. Dr. Lene Veiga (National Cancer Center, Bethesda MD) en collega’s publiceren de analyse online in JAMA Pediatrics.¹



De retrospectieve case-control analyse includeerde 14.358 vrouwelijke tenminste-vijf jaar overlevers van childhood cancer, met een diagnose tussen begin 1970 en eind 1986, en follow-up tot eind 2016. De cases werden gedefinieerd als vrouwen die tijdens de follow-up mammacarcinoom ontwikkelden (n=271; 70 in situ en 201 invasief, onder wie 113 ER-positief, 41 ER-negatief, en 47 niet bekend). De controls (n=1044) waren patiënten die geen mammacarcinoom ontwikkelden, 4:1 met de cases gematcht voor leeftijd bij eerste maligniteit en duur van follow-up (± 2 jaar). De mediane leeftijd van de deelneemsters bij de diagnose van de eerste maligniteit was 15 jaar (range 3-20). De mediane leeftijd van de cases bij de diagnose mammacarcinoom was 39 jaar (range 20-57).

Het risico van mammacarcinoom nam toe met toenemende stralingsdosering naar de borst (per 10 Gy OR 3,9; 95%-bti 2,5-6,5); deze associatie verschilde niet significant tussen ER-positief en ER-negatief mammacarcinoom. Het risico van mammacarcinoom nam ook toe met toenemende cumulatieve anthracyclinedosering (per 100 mg/m² 1,23; 95%-bti 1,09-1,39), met verschillen voor ER-positief mammacarcinoom (OR 1,49; 95%-bti 1,21-1,83) en ER-negatief mammacrcinoom (OR 1,10; 95%-bti 0,84-1,45). De p-waarde voor additieve interactie tussen bestraling en anthracycline was 0,04.

De onderzoekers concluderen dat de analyse de eerste evidentie levert voor een verhoogd risico van mammacarcinoom na gecombineerde radiotherapie plus anthracyclinebehandeling voor maligniteiten tijdens de jeugd; met vergelijkbare stralingsdoserings-responsrelatie voor ER-positieve en ER-negatieve ziekte en mogelijk een hogere anthracyclinedoserings-responsrelatie voor ER-positieve ziekte.

1.Veiga LH, Curtis RE, Morton LM et al. Association of breast cancer risk after childhood cancer with radiation dose to the breast and anthracycline use. A report from the Childhood Cancer Survivor Study. JAMA Pediatrics 2019; epub ahead of print

Summary: An analysis in the cohort of the Childhood Cancer Survivor Study found the first evidence to date that the combination of anthracyclines and radiation to the chest may increase breast cancer risks compared with us of neither treatment, with a similar radiation dose response for ER+ and ER- cancers and possibly higher anthracycline risks for ER+ cancers.