Thomas Bartholin
De jarige
van 20 oktober is de Deense anatoom Thomas Bartholin (ook wel Berthelsen of Bartholinus; 1616-1680), die als eerste
het lymfatisch systeem van de mens heeft beschreven.1Bartholin werd geboren in Kopenhagen, als tweede van de zes zoons van anatoom prof. Caspar Bartholin de Oudere (1585-1629). De Bartholins waren befaamde wetenschappers; drie generaties omvatten twaalf hoogleraren geneeskunde en anatomie aan de universiteit van Kopenhagen. Nadat de oude Bartholin was overleden nam diens zwager Ole Worm (aka Olaus Wormius, 1588-1655), ook al een professor, de opvoeding van Thomas over.
Thomas ging in 1634 naar de universiteit van Kopenhagen, waar hij aanvankelijk theologie studeerde. In 1637 begon hij met de studie geneeskunde in Kopenhagen. Hij zette zijn studie voort in onder andere Parijs, Leiden, Bazel, Montpellier en Padua. In Leiden was hij student bij prof. Johannes de Wale (1604-1649; naar hem is de Walaeus bibliotheek genoemd). Op instigatie van De Wale bracht Bartholin in 1641 een uitgebreide en verbeterde versie uit van Anatomicae Institutiones Corporis Humani, dat in 1611 was gepubliceerd door Bartholin de Oudere. Het boek is vele jaren lang het standaard anatomische tekstboek gebleven. In Padua studeerde Bartholin bij zijn landgenoot prof. Johann Vesling (1598-1649), samen met wie hij in 1645 een tweede versie van de Institutiones uitbracht.
In 1646 keerde Bartholin terug naar Kopenhagen, waar hij hoogleraar filosofie, wiskunde en taalwetenschap werd. In 1649 werd hij ook hoogleraar geneeskunde. In 1651 hoorde hij van zijn broer prof. Erasmus Bartholin (1625-1698) dat de Franse wetenschapper Jean Pecquet (1622-1674) bij anatomisch onderzoek van honden in de thorax een onbekende structuur had ontdekt die in de aderen uitmondde. Thomas diende bij koning Frederik III een verzoek in om twee ter dood veroordeelde misdadigers, en ontdekte inderdaad de ductus thoracicus, en niet lang daarna het lymfatisch systeem. In 1653 publiceerde hij Vasa lymphatica in homine nuper inventa, waarin hij stelde dat hij lymfatisch systeem een volledig separaat systeem is. In De Nivis Usu Medico Observationes variae (1661) maakte Bartholin voor het eerst melding van koelingsanesthesie, en techniek die hij tijdens zijn reizen in Italië toegepast had zien worden.
Vanaf 1660 kreeg Bartholin in toenemende mate te kampen met gezondheidsklachten, die hem noopten zijn anatomisch onderzoek te beëindigen. Hij wijdde zich voornamelijk aan literatuur, geschiedenis en filosofie. In 1670 werd hij benoemd tot rector en bibiothecaris van de universiteit van Kopenhagen. In 1673 richtte hij het eerste Deense wetenschappelijke tijdschrift op: Acta Medica et Philosophica Hafniensia. Hij overleed op 4 december 1680.
1.http://www.whonamedit.com/doctor.cfm/894.html
Morgen: The most deserving scientist to not receive the Nobel Prize for his work