Estetrol (E4) is een foetaal oestrogeen, waarvan in preklinische modellen en bij postmenopauzale vrouwen oestrogene effecten zijn waargenomen op de reproductieve organen en het bot. In vitro en in vivo zijn echter anti-oestrogene effecten van E4 op borstkankercellen waargenomen. In Carcinogenesis publiceren onderzoekers van de universiteiten in Wenen en Graz en van Pantarhei Bioscience uit Zeist nu een prospectieve gerandomiseerde studie waarin anti-oestrogene effecten van E4 zijn waargenomen bij vrouwen met ER-positieve vroege borstkanker.¹ Op de foto prof. Herjan Coelingh Bennink, CEO van Pantarhei Bioscience. De foto is gemaakt door Danny van der Kamp (Max Koot, Den Haag).

Dertig (pre-en postmenopauzale) patiënten kregen vanaf veertien dagen voor de operatie dagelijks 20 mg E4 of placebo. De onderzoekers zagen een significant pro-apoptotisch effect van E4 op tumorweefsel. Bij zowel pre- als postmenopauzale patiënten was er geen effect van E4 op de expressie van Ki67. E4 verhoogde de SHBG-spiegels, en verlaagde zo de spigels van biologisch beschikbaar oestradiol. E4 verlaagde de spiegels van FSH alleen bij postmenopauzale vrouwen. Er was geen effect op de LH-spiegels. E4 verlaagde de systemische IGF-1 spiegels. De expressie van intratumoraal epitheliaal Erα nam significant af; er was een trend van verhoogde expressie van Erβ.

De onderzoekers stellen dat er reden is voor nadere klinische studies waarin de veiligheid en werkzaamheid van E4 in HRT wordt onderzocht, inclusief HRT bij (ex-) borstkankerpatiënten, met name bij aromataseremmers-behandelde patiënten die ernstige klachten hebben die samenhangen met oestrogeendeficiëntie.

1. Singer CF, Coelingh Bennink HJT, Natter C et al. Ant-estrogenic effects of the fetal estrogen estetrol in women with estrogen-receptor positive early breast cancer. Carcinogenesis 2014;epub ahead of print