De jarige van 23 mei is de Duitse arts Franz Anton Mesmer (1734-1815), die zich onderscheidde door zijn theorie dat er een natuurlijke energie-overdracht is tussen alle levende en niet-levende objecten. Hij noemde deze overdracht ‘dierlijk magnetisme’, later bekend geworden als mesmerisme.

Mesmer werd geboren in het dorp Itznang aan de Bodensee. Hij begon zijn studie geneeskunde aan de universiteit van Wenen in 1759. In 1766 sloot hij zijn studie af met de dissertatie De planetarum influxu in corpus humanum, waarin hij betoogde dat de maan en de planeten niet alleen getijden in zeeën veroorzaken, maar ook getijden in het menselijk lichaam. Hij vestigde zich als arts aanvankelijk in Wenen, en vanaf 1777 in Parijs.

Mesmer zag gezondheid als de onbelemmerde stroming van het proces van leven door duizenden kanaaltjes in het menselijk lichaam. Ziekte wordt dan veroorzaakt door obstructie van deze stroming op een of meerdere plaatsen. De patiënt moet in harmonie zien te komen met het universum. In 1774 behandelde Mesmer een patiënte door kunstmatige getijden in haar lichaam op te wekken. Hij liet haar een ijzerhoudende drank innemen, en plaatste vervolgens magneten op verscheidene plaatsen op haar lichaam. De patiënte gaf te kennen dat ze mysterieuze stromingen voelde, en dat haar klachten gedurende een aantal uren verdwenen waren. In Parijs kreeg Mesmer zoveel patiënten dat hij aan groepsbehandeling ging doen. De patiënten werden rondom een vat geplaatst, waaruit ijzeren staven staken, die via een koord met de patiënten verbonden werden, waarna Mesmer de stromingen in hun lichamen deblokkeerde door met zijn handen en ogen te bewegen. Uiteraard rapporteerden sommige patiënten dat ze na de behandeling van hun klachten verlost waren.

In 1784 riep de Koninklijke Academie van Wetenschappen een commissie in het leven (met onder meer Antoine Lavoisier, Joseph-Ignace Guillotin en de Amerikaanse ambassadeur in Parijs Benjamin Franklin om de magnetische behandelingswijze te beoordelen. De commissie kwam tot de conclusie dat er geen bewijzen waren voor de werkzaamheid van de behandeling. Voor Mesmer en het magnetisme was deze conclusie geen ramp; de publiciteit die er uit voortvloeide leidde alleen maar tot een toename van het aantal patiënten die zich wilden laten genezen. Mesmer richtte de Societé de l’ Harmonie op waarmee hij aanvankelijk veel geld verdiende. In 1785 werd hij echter om politieke redenen gedwongen Parijs te verlaten. Hij vestigde zich aanvankelijk weer in Wenen, en later in Zwitserland. In 1815 overleed hij in Meersburg (Duitsland).

Morgen: Ze kreeg bij colleges een plaats in een hoek van de zaal ‘so as not to contaminate the Harvard students.’