Fysieke activiteit is een bekende beschermende factor voor postmenopauzale borstkanker. Uitkomsten van interventiestudies suggereren dat fysieke activiteit invloed heeft op spiegels van borstkanker-gerelateerde geslachtshormonen. Deze invloed lijkt vooral gemedieerd te worden door het lichaamsgewicht-verlagende effect van de fysieke activiteit. Anne Maria May (Julius Centrum UMC Utrecht) presenteerde de resultaten van de SHAPE-2 studie, waarin is onderzocht of er een extra effect van fysieke activiteit is, bovenop het effect van gewichtsverlies.

In SHAPE-2 werden niet-actieve postmenopauzale vrouwen met overgewicht gerandomiseerd naar drie armen. De 97 deelneemsters in de diet arm kregen gedurende zestien weken een energiebeperkte voeding die resulteerde in een gewichtsverlies van gemiddeld 4,9 kg. De 98 deelneemsters in de exercise arm volgden gedurende zestien weken een trainingsprogramma met een geringe beperking van de energie-inname, eveneens resulterend in gewichtsverlies (gemiddeld 5,5 kg). De 48 deelneemsters in de controle-arm bleven op gewicht (+0,06 kg).

In de exercise arm daalden de spiegels van alle oestrogenen significant in vergelijking met de controle-arm (p<0,05). In de diet arm daalde alleen de spiegel van vrij oestradiol vergeleken met de controle-arm (p<0,05). In de exercise arm vergeleken met de diet arm zagen de onderzoekers eveneens meer gunstige effecten van de interventie op de spiegels van alle oestrogenen (p<0,05). In de exercise arm werd ook een gunstig effect op de spiegel van vrij testosterone gezien vergeleken met de controle-arm (p=0,01) en de diet arm (p=0,07). In beide interventiegroepen werd een gunstig effect gezien op sex hormone binding globulin (p<0,0001). Dit effect was groter in de exercise arm dan in de diet arm (p=0,07). De onderzoekers concluderen dat het effect van fysieke activiteit op borstkanker-gerelateerde hormonen bij postmenopauzale vrouwen niet alleen gemedieerd wordt door het effect op het lichaamsgewicht.

1. May AM, van Gemert W, Peeters P et al. Effect of equivalent weight loss, with or without exercise, on sex hormones related to breast cancer risk in postmenopausal women: the SHAPE-2 trial. J Clin Oncol 2014;32:5 (suppl) abstr 1504