De Costa Rica HPV16/18 Vaccine Trial is een fase III-studie naar de werkzaamheid van het Human Papillomavirus 16/18 L1 Virus-Like Particle vaccin (Cervarix) bij vrouwen in Costa Rica. De deelneemsters aan de studie dienden volgens het studieprotocol driemaal gevaccineerd te worden, met Cervarix, of in de controlegroep met het hepatitis A-vaccin. Ongeveer twintig procent van de vrouwen ontvingen echter slechts één of twee doses van een van beide vaccins, in de meeste gevallen wegens zwangerschap en colposcopische verwijzing.

In 2011 rapporteerden de onderzoekers dat vrouwen die minder dan de drie door het studieprotocol voorgeschreven doses van het Cervarix-vaccin hadden ontvangen desondanks gedurende vier jaar niet minder goed beschermd waren tegen nieuwe HPV-infecties dan vrouwen die wel drie doses ontvangen hadden.¹ Het was niet duidelijk of deze bescherming optrad ondanks langzaam afnemende titers van het antilichaam, of dat de antilichaamtiters tijdens de follow-up een stabiel niveau bereikten dat voldoende is voor de bescherming. Het beantwoorden van deze vraag is van belang om te beoordelen of het VLP-vaccin zich gedraagt als een levend verzwakt vaccin, dat vaak lange-termijn bescherming biedt, of dat het meer lijkt op een eenvoudig eiwitvaccin dat regelmatige boosting vereist.

Onlangs (november 2013) publiceerden de onderzoekers uitkomsten van bepalingen van de antilichaamtiters tijdens de vier jaar follow-up.² De auteurs bestudeerden de antilichaamtiters bij 78, 192, en 120 vrouwen die respectievelijk één, twee en drie doses van het vaccin ontvingen, en vergeleken de titers met die van 113 vrouwen die niet gevaccineerd waren maar antilichamen hadden omdat ze in het verleden met HPV geïnfecteerd waren. Ze zagen dat alle gevaccineerde vrouwen tijdens de follow-up HPV16/18-seropositief bleven. De titers bij de vrouwen die twee vaccinaties ontvangen hadden waren niet-inferieur aan die bij de vrouwen die driemaal gevaccineerd waren. De titers bij de vrouwen die slechts eenmaal gevaccineerd waren bleven stabiel tussen de maanden 6 en 48. In vergelijking met de natuurlijke-infectiegroep waren de HPV16/18-titers bij de tweemaal gevaccineerde vrouwen 24 en 14 maal hoger, en bij de éénmaal gevaccineerde vrouwen negen- en vijfmaal hoger. Deze uitkomsten zouden kunnen betekenen dat zelfs een eenmalige dosis van HPV VLPs langdurige bescherming kan bieden, aldus de onderzoekers.

Referenties
1. Kreimer AR, Rodriguez AC, Hildesheim A et al. Proof-of-principle evaluation of the efficacy of fewer than three doses of a bivalent HPV16/18 vaccine. J Natl Cancer Inst 2011;103:1444-151
2. Safaeian M, Porras C, Pan Y et al. Durable antibody responses following one dose of the bivalent human papillomavirus L1 virus-like particle vaccine in the Costa Rica Vaccine Trial. Cancer Prev Res 2013;6:1242-1250