‘To our surprise, we found that some Food and Drug Administration-approved chemotherapy drugs have the dual property of reducing growth of stem-cell-derived tumors, while also stimulating hyperproliferation of their wild-type counterparts.’ Dit schrijven Michele Markstein (University of Massachusetts, Amherst) en haar coauteurs in een artikel dat op 10 maart verscheen in PNAS.¹

De onderzoekers ontwikkelden een in vivo systeem om de interactie van stamcellen met chemotherapeutica te onderzoeken in een stamcel-tumormodel in de darm van volwassen fruitvliegen. In dit model testten ze 88 chemotherapeutica die door de FDA zijn toegelaten voor behandeling van kanker bij de mens. Voor 14 middelen vonden ze effect op de Drosophila-tumoren. Hun verwachting was dat de wild-type stamcellen (WT ISCs) in de darm resistent zouden zijn tegen deze middelen. Inderdaad vonden de onderzoekers geen remming van de WT ISCs door de middelen, maar juist stimulering van hyperproliferatie van WT ISCs door actinomycine, bortezomib, paclitaxel, vinblastine, vincristine, mitomycine, en daunorubicine.

De onderzoekers laten zien dat deze bijwerking wordt gedreven door de evolutionair geconserveerde JAK-STAT ontstekingsroute. Deze waarneming leidt tot de veronderstelling dat de JAK-STAT route ook geactiveerd zou kunnen worden bij mensen die met chemotherapeutica worden behandeld. ‘Aangezien hyperproliferatie een van de kenmerken is van kankercellen, kan deze bijwerking bijdragen aan het opnieuw doen groeien van de tumoren die de chemotherapeutica juist moeten remmen,’ schrijven de onderzoekers. Een implicatie van deze uitkomst is dat het toevoegen van inflammatieremmers aan de chemotherapie mogelijk tumor recurrence tegengaat.

Referentie
1. Markstein M, Detorre S, Cho J et al. Systematic screen of chemotherapeutics in Drosophila stem cell tumors. Proc Natl Acad Sci USA 2014;epub ahead of print