Vandaag publiceert een multinationale groep onderzoekers in The Lancet Oncology de resultaten van een fase 3-studie naar ipilimumab versus placebo na radiotherapie bij patiënten met metastatische castratieresistente prostaatkanker met tenminste één botmetastase, die progressie vertoonden na docetaxelbehandeling.¹ Nederlandse auteurs van deze multicenter studie zijn dr. Alfons van den Eertwegh (VUmc) en prof. Winald Gerritsen (Radboudumc). Deelnemers aan de studie waren 799 patiënten, die tussen 26 mei 2009 en 15 februari 2012 na radiotherapie (8 Gy in één fractie) werden gerandomiseerd naar ipilimumab (n=399) of placebo iedere drie weken . Patiënten zonder progressie werden vervolgens verder behandeld met ipilimumab- of placebo-onderhoudstherapie iedere drie maanden.



De meest-gerapporteerde graad 3-4 bijwerkingen waren immuungerelateerd (bij 26% van de patiënten in de ipilimumab-arm en 3% in de placebo-arm). Tot de bijwerkingen behoorden diarree, vermoeidheid, anemie en colitis. Vier patiënten overleden aan de toxische effecten van ipilimumab.

Het primaire eindpunt van de studie was overall survival. In de ipilimumab-arm bedroeg de mediane OS 11,2 maanden (95%-bti 9,5-12,7); in de placebo-arm was de OS 10,0 maanden (95%-bti 8,3-11,0). Het verschil is niet significant (HR 0,85; 95%-bti 0,72-1,00; p=0,053). De HR bleek echter in de loop van de behandeling te veranderen: gedurende de eerste vijf maanden bedroeg de HR 1,46 (95%-bti 1,10-1,95), van maand vijf tot maand twaalf 0,65 (95%-bti 0,50-0,85), en na maand twaalf 0,60 (0,43-0,86). De onderzoekers concluderen dat er tekenen zijn van activiteit van ipilimumab die nader onderzoek verdienen.


1.Kwon ED, Drake CG, Scher HI et al. Ipilimumab versus placebo after radiotherapy in patients with metastatic castration-resistant prostate cancer that had progressed after docetaxel chemotherapy (CA184-043): a multicentre, randomised, double blind, phase 3 trial. Lancet Oncol 2014;epub ahead of print