Er wordt geschat dat van elke 1000 vrouwen die in Europa deelnemen aan tien tweejaarlijks screeningsrondes voor mammacarcinoom er 200 zijn die een vals-positieve uitslag krijgen, schrijven dr. Anetta Bolejko (Ziekenhuis van de Skǻne Universiteit, Malmö) en collega’s in een publicatie die vandaag online verschijnt in Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention.¹ In de publicatie presenteren ze uitkomsten van een studie van psychosociale consequenties van een vals-positieve uitslag. Deelneemsters aan de studie waren 399 vrouwen die in bevolkings-gebaseerde screening een vals-positieve uitslag hadden gekregen. Direct nadat bij de recall bleek dat ze toch vrij waren van mammacarcinoom , en zes en twaalf maanden later, beantwoordden ze de Consequences of Screening – Breast Cancer (COS-BC) vragenlijst. Leeftijds-gematchte controles (n=499) met een negatief mammagram beantwoordden dezelfde vragenlijst.

Uitkomsten van de studie waren vijf schalen van COS-BC: verslagenheid, angst, gedrag, slaap en existentiële waarden. Vrouwen met een vals-positieve uitslag hadden consistent hogere prevalenties van alle vijf consequenties vergeleken met de controlevrouwen (tot een factor vijf verhoogd; p<0,001). Deze prevalenties namen af tussen aanvang en zes maanden follow-up (p<0,001) tot ongeveer een factor twee verhoogd vergeleken met de controlevrouwen, maar bleven stabiel tussen zes en twaalf maanden (p≥0,136). Tot de factoren die geassocieerd waren met lange-termijn consequenties behoorden vroege recall (uiteenlopend van OR 3,05 tot 10,31 voor de vijf schalen), ontevredenheid met de informatie bij de recall (OR 2,28 tot 2,56), niet in Zweden geboren zijn (OR 2,35 tot 3,71), en gebrek aan sociale steun (OR 1,13 tot 1,25).

De onderzoekers concluderen dat een vals-positieve uitslag van de screening langdurige psychosociale consequenties kan hebben.

1.Bolejko A, Hagell P, Wann-Hansson C, Zackrisson S. Prevalence, long-term development, and predictors of psychosocial consequences of false-positive mammography among women attending population-based screening. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2015; epub ahead of print