De tijd tussen neoadjuvante chemoradiotherapie (nCRT) voor oesofaguscarcinoom en chirurgisch ingrijpen kan veilig verlengd worden van de gebruikelijke 4-6 weken tot tenminste 12 weken. Dit blijkt uit een studie van de CROSS Study Group. Prof. Jan van Lanschot (Erasmus MC) en collega’s publiceerden de uitkomsten van de studie in Annals of Surgery.¹ De onderzoekers analyseerden gegevens van 325 patiënten die tussen 2001 en 2011 met nCRT plus chirurgie waren behandeld.


De time to surgery (TTS, laatste dag van radiotherapie tot dag van chirurgie) bedroeg mediaan 48 dagen. Om voornamelijk logistieke redenen was er variatie in de TTS (p25-p75= 40-60). Vanaf 45 dagen was de TTS geassocieerd met toename van de kans op pathologisch complete respons ( OR 1,35 per extra week TTS; p<0,0004) en een geringe toename van het risico van postoperatieve complicaties (OR 1,20; p<0,001). Verlenging van de TTS had geen effect op ziektevrije en algemene overleving.

De onderzoekers stellen dat verlenging van de TTS tot 12 weken het testen van een meer conservatieve wait-and-see strategie na nCRT mogelijk maakt.

1.Shapiro J, van Hagen P, Lingsma HF et al. Prolonged time to surgery after neoadjuvant chemoradiotherapy increases histopathological response without affecting survival in patients with esophageal or junctional cancer. Ann Surg 2014;260:807-814