Dr. Paul Nguyen (Brigham and Women’s Hospital, Boston) en collega's hebben een studie uitgevoerd van de associatie tussen PSA-niveau en prostaatcarcinoom-specifieke mortaliteit (PCSM) in mannen met een Gleason score (GS) van 8-10. De uitkomsten van de studie zijn online gepubliceerd in Cancer.¹ In de SEER-database identificeerden de onderzoekers 328.904 mannen die tussen 2004 en 2010 waren gediagnostiseerd met cT1-4N0M0 prostaatcarcinoom. De onderzoekers bepaalden PCSM als functie van PSA-niveau (≤2,5; 2,6-4; 4,1-10; 10,1-20; 20,1-40; of >40 ng/ml) en GS (8-10 versus ≤7).

De mediane follow-up was 38 maanden. Onder mannen met GS 8-10 ziekte, met PSA 4,1-10 mg/ml als referentie, was de gecorrigeerde PCSM voor mannen met een PSA 2,5 ng/ml of lager 115% verhoogd (HR 2,15; p<0,001) en voor mannen met een PSA tussen 2,5 en 4,0 ng/ml 60% verhoogd (HR 1,6; p=0,001). Voor mannen met PSA-waarden hoger dan 10 ng/ml was er eveneens een hogere PCSM dan voor mannen met PSA-waarden tussen 4,1 en 10 ng/ml: HR 1,6 (p<0,001) bij PSA tussen 10,1 en 20 ng/ml; HR 2,08 (p<0,001) bij PSA tussen 20,1 en 40 ng/ml; en HR 3,23 (p<0,001) bij PSA hoger dan 40 ng/ml. Dit suggereert een U-vormige verdeling van PCSM over de PSA-range. Er was een significante interactie tussen PSA en GS; alleen een PSA-niveau ≤2,5 ng/ml voorspelde significant slechtere PCSM onder patiënten met GS 8-10.

De onderzoekers concluderen dat onder mannen met hooggradige ziekte een laag PSA-niveau geassocieerd is met hoger risico van PCSM dan een PSA-niveau tussen 10,1 en 20 ng/ml. Deze waarneming steunt de overtuiging dat in GS 8-10 ziekte een laag PSA-niveau een teken kan zijn van agressieve en slecht-gedifferentieerde of anaplastische laag PSA-producerende tumoren.

1.Mahal BA, Aizer AA, Efstathiou JA, Nguyen PL. Association of very low prostate-specific antigen levels with increased cancer-specific death in men with high-grade prostate cancer. Cancer 2015; epub ahead of print