De afgelopen jaren zijn er aanzienlijke veranderingen geweest in Nederlandse richtlijnen voor adjuvante systemische behandeling (AST) voor vroeg-stadium mammacarcinoom. Dr. Sjoerd Elias (Julius Centrum, Utrecht) en collega’s hebben een studie uitgevoerd van de impact van deze veranderingen op toediening van AST en van de adherentie aan de richtlijnen op Nederland-breed niveau. De uitkomsten van de studie zijn online gepubliceerd in Breast Cancer Research and Treatment.¹


De studie is gebaseerd op gegevens van de NKR. Tussen 1990 en 2013 werd vroeg-stadium mammacarcinoom gediagnostiseerd in 231.648 Nederlandse patiënten, van wie er 124.472 AST kregen. Adjuvante endocriene behandeling (ET) nam toe van 23% van de patiënten in 1990 tot 56% in 2012, en chemotherapie nam toe van 11% in 1990 tot 44% in 2012. In de periode van 2009 tot 2013 kreeg 8% van de patiënten ET en 3% chemotherapie zonder een richtlijnindicatie; terwijl 10% van de patiënten geen ET kreeg en 29% geen chemotherapie kreeg ondanks een richtlijnindicatie. Over het algemeen waren ongunstige klinisch-pathologische kenmerken geassocieerd met verlaagde waarschijnlijkheid van onderbehandeling en verhoogde waarschijnlijkheid van overbehandeling. De waarschijnlijkheid van endocriene onderbehandeling was sterk verhoogd in jonge vrouwen (jonger dan 35 versus 60-70 jaar RR 1,79; 95%-bti 1,30-2,47) en in vrouwen met HER2-positieve ziekte (RR 1,64; 95%-bti 1,46-1,85).

De onderzoekers concluderen dat er sinds 1990 een sterke toename is geweest in het gebruik van AST in Nederlandse patiënten met vroeg-stadium mammacarcinoom. In de meerderheid van de patiënten was AST-toediening concordant met de richtlijn, maar er zijn groepen met hoge frequentie van AST-onderbehandeling.

1.Verschoor AMF, Kuijer A, Verloop J et al. Adjuvant systemic therapy in early breast cancer: impact of guideline changes and clinicopathologic factors associated with nonadherence at a nation-wide level. Breast Cancer Res Treat 2016; epub ahead of print