Het is bekend dat behandeling voor testiscarcinoom (TC) geassocieerd is met verscheidene late morbiditeiten, waaronder tweede maligne neoplasmen (SMNs) en ischemische hartziekte (IHD). Er is echter weinig informatie beschikbaar over oorzaak-specifieke excess mortaliteit onder patiënten die platina-bevattende chemotherapie voor TC hebben gekregen. Een multicenter cohortstudie in Nederland heeft deze oversterfte geïnventariseerd. Dr. Michael Schaapveld (NKI) en collega’s publiceren de studie online in Cancer.¹

De studie includeerde 6042 patiënten die tussen begin 1976 en eind 2006 behandeld waren voor TC. Tijdens mediaan 17,6 jaar follow-up overleden 800 patiënten, onder wie 40,3% aan TC. De cumulatieve mortaliteit 25 jaar na de TC-behandeling was 9,6% (95%-bti 8,5-10,7).

In vergelijking met de algemene bevolking hadden nonseminoom-patiënten een 2,0 tot 11,6 maal verhoogde mortaliteit van long-, maag-, pancreas-, rectum- en niermaligtiteiten en van wekedelensarcoom en leukemie; een 1,9 maal verhoogde IHD-mortaliteit, en een 3,9 maal verhoogde pneumoniemortaliteit. Seminoompatiënten hadden een 2,5 tot 4,6 maal verhoogde mortaliteit van maag-, pancreas-, en blaasmaligniteiten en leukemie. Radiotherapie en chemotherapie waren geassocieerd met 2,1 (95%-bti 1,8-2,5) respectievelijk 2,5 (95%-bti 2,0-3,1) maal verhoogde SMN-mortaliteit.

In multivariate analyse hadden patiënten na platina-bevattende chemotherapie vergeleken met patiënten die geen platina-bevattende chemotherapie hadden gekregen een 2,5 maal verhoogde SMN-mortaliteit (95%-bti 1,8-3,5) en een 2,1 maal verhoogde IHD-mortaliteit (95%-bti 1,5-4,2). De HR voor SMN-mortaliteit nam toe met 0,29 (95%-bti 0,19-0,39) per toename van de platina-dosering met 100 mg/m² (p voor trend <0,001).


De onderzoekers concluderen dat onder TC-patiënten platina-bevattende chemotherapie geassocieerd is met een doserings-afhankelijke toename van het risico van SMN-mortaliteit.

1.Groot HJ, van Leeuwen FE, Lubberts S et al. Platinum exposure and cause-specific mortality among patients with testicular cancer. Cancer 2019; epub ahead of print

Summary: A multicenter cohort study in The Netherlands found that among survivors of testicularcancer exposure to platinum-containing chemotherapy was associated with a dose-dependent increase of mortality due to second malignant neoplasms.