Gebruik van 5α-reductaseremmers (5-ARIs) voor benigne prostaathyperplasie resulteert in verlaging van PSA-concentraties met ongeveer 50%. Het is denkbaar dat deze verlaging van invloed is op de diagnose prostaatcarcinoom in mannen die PSA-screening ondergaan. Een bevolkings-gebaseerde cohortstudie in de Verenigde Staten heeft deze hypothese onderzocht. Dr. Brent Rose (University of California, La Jolla) en collega’s publiceren de studie online in JAMA Internal Medicine.¹

De studie is gebaseerd op gegevens van de Veterans Affairs Informatics and Computing Infrastructure gelinkt met de National Death Index. De onderzoekers identificeerden 80.875 mannen met stadium I tot en met IV prostaatcarcinoom, gediagnostiseerd tussen begin 2001 en eind 2015. De patiënten werden gevolgd tot overlijden of eind 2017. Blootstelling van interesse was prediagnostische gebruik van 5-ARIs. Het primaire eindpunt van de studie was prostaatcarcinoom-specifieke mortaliteit (PCSM). Secundaire eindpunten waren tijd tussen eerste verhoogd PSA (4 ng/ml of hoger) en diagnostische prostaatbiopsie, graad en stadium van de ziekte bij diagnose, en all-cause mortaliteit (ACM). PSA-niveaus voor gebruikers van 5-ARIs werden gecorrigeerd door verdubbeling van de waarde.

De mediane leeftijd van de patiënten bij diagnose was 66 jaar (IQR 61-72). De mediane follow-up was 5,90 jaar (IQR 3,50-8,80). De mediane tijd van eerste gecorrigeerd verhoogd PSA tot de diagnose was significant langer onder 5-ARI gebruikers dan onder niet-gebruikers: 3,60 jaar versus 1,40 jaar (p<0,001). Het mediane gecorrigeerde PSA-niveau op het moment van biopsie was significant hoger onder 5-ARI gebruikers dan onder niet-gebruikers (13,5 versus 6,4 ng/ml; p<0,001). Gebruikers van 5-ARIs vergeleken met niet-gebruikers hadden een significant hogere waarschijnlijkheid van Gleason graad 8 of hoger (25,2% versus 17,0%; p<0,001), klinisch stadium T3 of hoger (4,7% versus 2,9%; p<0,001), klierpositiviteit (3,0% versus 1,7%; p<0,001), en metastase (6,7% versus 2,9%; p<0,001). In multivariate analyse hadden 5-ARI gebruikers vergeleken met niet-gebruikers verhoogde PCSM (subdistributie HR 1,39; p<0,001) en ACM (SHR 1,10; p<0,001).

De onderzoekers concluderen dat prediagnostisch gebruik van 5-ARIs onder patiënten met prostaatcarcinoom geassocieerd was met latere diagnose en slechtere uitkomsten.

1.Sarkar RR, Parsons JK, Bryant AK et al. Association of treatment with 5α-reductase inhibitors with time to diagnosis and mortality in prostate cancer. JAMA Intern Med 2019; epub ahead of print

Summary: A population-based cohort study of 80,875 men with stage I-IV prostate cancer found that prediagnostic use of 5-ARIs was associated with a delayed diagnosis and worse cancer-specific outcomes.