De pathogenese van acute stralingsdermatitis (ARD) wordt niet goed begrepen. Het is denkbaar dat pro-inflammatoire cutane bacteriën bijdragen aan cutane inflammatie na radiotherapie. Twee studies van Albert Einstein College of Medicine (New York) inventariseerden de associatie van nasale Staphylococcus aureus (SA)-kolonisatie met ARD in patiënten met mammacarcinoom (BC) of hoofd-/halscarcinoom (HNC). Dr. Beth McLellan en collega’s publiceren de studies in JAMA Oncology.^1,2

De eerste studie was een prospectieve cohortstudie die volwassen patiënten met BC (n=41) of HNC (n=35) includeerde. De patiënten kregen tenminste 15 fracties radiotherapie met curatieve intentie. In monsters die waren verzameld voor aanvang van de behandeling werd nasale SA-kolonisatie bepaald. ARD werd gezien in alle patiënten: 47 patiënten (61,8%) hadden graad 1 ARD, 22 (28,9%) graad 2, en 7 (9,2%) graad 3. De prevalentie van baseline nasale SA-kolonisatie was hoger onder patiënten die graad 2 of 3 ARD ontwikkelden (34,5%) dan onder patiënten die graad 1 ARD ontwikkelden (12,8%; p=0,02).

De tweede studie was een gerandomiseerde fase 2-3 studie met 75 BC-patiënten en 2 HNC-patiënten. De patiënten werden gerandomiseerd naar intranasale mucopurine zalf tweemaal daags en chloorhexidine body cleaner eenmaal daags vanaf vijf dagen voor tot en met het eind van de radiotherapie (n=39) of gebruikelijke zorg (n=38). In de interventiegroep ontwikkelde geen van de patiënten graad 2 of hoger ARD met moist desquamation (MD), vergeleken met 23,7% van de patiënten in de controlegroep (p=0,002). Slechts één patiënt in de interventiegroep rapporteerde een adverse event (jeuk).

De onderzoekers concluderen dat onder patiënten die radiotherapie kregen voor BC of HNC, baseline SA-kolonisatie geassocieerd was met ontwikkeling van graad 2 of hoger ARD, en dat bacteriedekolonisatie geschikt was voor ARD-profylaxe.

1.Kost Y, Rzepecki AK, Deutsch A et al. Association of Staphylococcus aureus colonization with severity of acute radiation dermatitis in patients with breast or head and neck cancer. JAMA Oncol 2023.0454
2.Kost Y, Deutsch A, Mieczkowska K et al. Bacterial decolonization for prevention of radiation dermatitis. A randomized clinical trial. JAMA Oncol 2023.0444

Summary: Two studies at Albert Einstein College of Medicine (New York, NY) found that among patients who received fractionated radiation therapy for breast cancer or head and neck cancer, baseline nasal Staphylococcus aureus colonization was associated with development of grade 2 or higher acute radiation dermatitis (ARD), and that bacterial decolonization was effective for ARD prophylaxis.