De richtlijnen voor anuscarcinoom bevelen aan de respons op behandeling te beoordelen zes tot twaalf weken na begin van de behandeling. Dr. Robert Glynne-Jones (Mount Vernon Hospital, Leeds UK) en collega’s publiceren online in The Lancet Oncology een post-hoc analyse van de ACT II-studie die vragen oproept over deze aanbeveling.¹ De fase 3-studie ACT II, uitgevoerd in 59 Britse centra tussen 2001 en 2008, randomiseerde 940 patiënten met nieuw-gediagnostiseerd squameus celcarcinoom van de anus zonder metastatische ziekte naar mitomycine of cisplatine, met fluorouracil en radiotherapie, gevolgd door een tweede randomisatie naar al of niet onderhoudsbehandeling met fluorouracil en cisplatine.

Voor de nu gepubliceerde analyse beoordeelden de onderzoekers de klinische respons op drie tijdstippen: elf, achttien, en zesentwintig weken na de start van de behandeling. Van de 940 patiënten hadden 492 complete klinische respons na elf weken (52%), 665 na achttien weken (71%), en 730 na zesentwintig weken (78%). Er waren 691 patiënten die op alle drie de tijdstippen beoordeeld werden, en van deze subgroep hadden 441 complete klinische respons na elf weken (64%), 556 na achttien weken (80%), en 590 na zesentwintig weken (85%). Van de 209 patiënten zonder complete klinische respons na elf weken hadden er 151 alsnog complete klinische respons na zesentwintig weken (72%).

Van de gehele populatie van 940 patiënten was de vijf-jaars overall survival 83% voor patiënten met complete klinische respons na elf weken, 84% voor patiënten met complete klinische respons na achttien weken, en 87% voor patiënten met complete klinische respons na zesentwintig weken. De vijf-jaars OS was 72%, 59%, en 46% voor patiënten zonder complete klinische respons na elf, achttien, en zesentwintig weken. In de subgroep van 691 patiënten die op alle drie de tijdstippen beoordeeld werden was de vijf-jaars OS 85%, 86%, en 87% voor patiënten met complete klinische respons na elf, achttien, en zesentwintig weken, en 75%, 61%, en 48% voor patiënten zonder complete klinische respons na elf, achttien, en zesentwintig weken. Voor progressievrije overleving werden vergelijkbare uitkomsten gezien.

De onderzoekers concluderen dat veel patiënten die na elf weken nog geen complete klinische respons hadden bij latere beoordeling alsnog complete klinische respons lieten zien. Om patiënten wellicht onnodige chirurgische ingrepen te besparen lijkt het beter om complete klinische respons pas na zesentwintig weken te beoordelen.

1.Glynne-Jones R, Sebag-Montefiore D, Meadows HM et al. Best time to assess complete clinical response after chemoradiotherapy in squamous cell carcinoma of the anus (ACT II) : a post-hoc analysis of randomised controlled phase 3 trial. Lancet Oncol 2017; epub ahead of print