Naar schatting ongeveer de helft van alle kinderen met maligniteiten worden behandeld met anthracyclines (doxorubicine, daunorubicine, epirubicine, idarubicine) of een anthraquinon (mitoxantron). Deze middelen zijn geassocieerd met acute en chronische cardiomyopathie. Naarmate de overleving van childhood cancer toeneemt wordt ook het belang deze toxiciteit groter. Dr. Eric Chow (Fred Hutchinson Cancer Research Center, Seattle WA) en collega’s hebben een analyse uitgevoerd van relatieve cardiotoxiciteit van de verschillende middelen in overlevers van maligniteiten tijdens de jeugd. Ze publiceren de analyse online in JAMA Oncology.¹

De studie includeerde tenminste-vijf-jaar overlevers van childhood cancer in drie cohorten (Childhood Cancer Survivor Study, St Jude Lifetime study, en de DCOG LATER study). De onderzoekers berekenden aan de hand van medische dossiers van de patiënten de cumulatieve blootstelling aan de genoemde middelen en aan radiotherapie naar de borst. De uitkomst van de analyse was cardiomyopathie op leeftijd veertig jaar.

De analyse includeerde 28.423 overlevers (46,4% vrouwen, mediane leeftijd bij diagnose van de maligniteit 6,1 jaar). Ongeveer een op de drie (32,8%) overlevers had doxorubicine gekregen; 15,6% was behandeld met daunorubicine, en minder dan 2% met epirubicine, idarubicine, of mitoxantron. Na mediaan 20,0 jaar follow-up na de diagnose van een maligniteit was cardiomyopathie gezien in 399 overlevers. Vergeleken met doxorubicine waren de equivalentieratio’s 0,6 (95%-bti 0,4-1,0) voor daunorubicine; 0,8 (95%-bti 0,5-2,8) voor epirubicine; 10,5 (95%-bti 6,2-19,1) voor mitoxantron; en waren er te weinig gegevens om een schatting voor idarubicine te maken.

De onderzoekers concluderen dat de analyse laat zien dat daunorubicine vergeleken met doxorubicine geassocieerd was met een verlaagd risico van lange-termijn cardiomyopathie, terwijl epirubicine ongeveer iso-equivalent was aan doxorubicine, maar dat de huidige op hematologische toxiciteit gebaseerde doxorubicin dose equivalency van mitoxantron (4:1) het risico van mitoxantron-geassocieerde cardiomyopathie sterk onderschat.

1.Feijen EAM, Leisenring WM, Stratton KL et al. Derivation of anthracycline and anthraquinone equivalence ratios to doxorubicin for late-onset cardiotoxicity. JAMA Oncol 2019; epub ahead of print

Summary: A multicenter cohort study included 28,423 at-least-5-year survivors of childhood cancer. The study found that daunorubicine compared to doxorubicine was associated with decreased cardiomyopathy risk, whereas epirubicine was approximately isoequivalent to daunorubicine in terms of cardiomyopathy. The current hematologic toxicity-based doxorubicine dose equivalency of mitoxantrone (4:1) appeared to significantly underestimate the long-term cardiomyopathy of mitoxantrone.