In 2014 werd in Nederland het FIT-screeningprogramma geïmplementeerd. Een bevolkings-gebaseerde retrospectieve studie op basis van gegevens van NKR en PALGA heeft de impact van het programma op CRC-incidentie en –mortaliteit en tumorkenmerken geïnventariseerd. PhD-student Emily Breekveldt (Erasmus Universiteit Rotterdam) en collega’s publiceren de studie in The Lancet Gastroenterology & Hepatology.¹

Tussen begin 2010 en eind 2019 werden in Nederland 125.215 CRCs gediagnostiseerd in patiënten in de leeftijd van 55 jaar of ouder. In 2013 was de leeftijds-gestandaardiseerde CRC-incidentie in deze leeftijdsgroep 214,3 per 100.000. De incidentie steeg in 2015 tot 259,2 per 100.000 en nam vervolgens af tot 181,5 per 100.000 in 2019. Leeftijds-gestandaardiseerde incidentie van stadium III-IV CRCs was 117,0 per 100.000 in 2013; 122,8 per 100.000 in 2015; en 94,7 per 100.000 in 2018. De leeftijds-gestandaardiseerde CRC-mortaliteit nam af van 87,5 per 100.000 in 2010 tot 64,8 per 100.000 in 2019. Vergeleken met klinisch-gedetecteerde CRCs hadden screening-gedetecteerde CRCs hogere waarschijnlijkheid van linkszijdige locatie (35,3% versus 48,6%) en van detectie in vroeg stadium (I of II; 46,2% versus 66,7%). Screening-gedetecteerde CRCs hadden hogere waarschijnlijkheid van lokale excisie dan klinisch-gedetecteerde CRCs, ook in analyse beperkt tot stadium I CRCs.

De onderzoekers concluderen dat na introductie van het FIT-screeningprogramma de incidentie van overall en gevorderd-stadium CRCs afnam, en de CRCs in vroeger stadium werden gedetecteerd. Screening-gedecteerde CRCs werden vaker dan klinisch-gedetecteerde CRCs met lokale excisie behandeld.

1.Breekveldt ECH, Lansdorp-Vogelaar I, Toes-Zoutendijk E et al. Colorectal cancer incidence, mortality, tumour characteristics, and treatment before and after introduction of the faecal immunochemical testing-based screening programme in the Netherlands: a population-based study. Lancet Gastroenterol Hepatol 2021; epub ahead of print

Summary: A retrospective population-based study in The Netherlands found that after implementation of a FIT-based colorectal cancer screening program in 2014, the incidence of overall and advanced-stage CRC decreased, while there was a shift to detection at earlier stages. Screening-detected CRCs were more likely to be treated by local excision compared with clinically detected CRCs; this finding persisted when stage I CRCs were analysed separately.