Er zijn aanwijzigngen voor een synergistisch effect van stereotactische radiochirurgie (SRS) met concurrente immuuntherapie of gerichte therapie voor hersenmetastasen van melanoom. Een retrospectieve studie in Zwitserland heeft de overlevingsimpact onderzocht van het starten van immuuncheckpointremmers (ICIs) of BRAF-/MEK-remmers binnen negen weken voor of na SRS in patiënten met nieuw-gediagnostiseerde BMs van melanoom of onbekende primaire maligniteit. Prof. Olivier Michielin (Centre Hospitalier Universitaire Vaudois, Lausanne) en collega’s publiceren de studie online in het Journal of Neuro-Oncology.¹


De studie includeerde 84 patiënten die in Lausanne SRS kregen. De mediane overall survival was 12 maanden (95%-bti 9-20). Er waren 18 patiënten die anti-PD-1 met of zonder anti-CTLA-4 in combinatie met SRS kregen. De mediane OS in deze groep patiënten was 24 maanden, significant langer de de OS in de groep van 10 patiënten die SRS plus ipilimumab-monotherapie kregen (mediane OS 7,5 maanden; HR 0,32; p=0,02) en de OS in de groep van 11 patiënten die SRS met BRAF-met of zonder MEK-remmers kregen (mediane OS 7,0 maanden; HR 0,11; p=0,0001). Dit overlevingsvoordeel bleef ook significant in vergelijking met de groep van 5 patiënten die duale BRAF- plus MEK-remming kregen. Factoren die in multivariate analyse geassocieerd waren met slechtere prognose waren leeftijd hoger dan 65 jaar, synchrone hersenmetastasen, meer dan twee metastaselocaties, meer dan vier hersenmetastasen, en ECOG performance status hoger dan 1.

De onderzoekers concluderen dat de combinatie van concurrente ICIs met SRS geassocieerd was met significante verlenging van de OS van patiënten met nieuw-gediagnostiseerde hersenmetastasen van melanoom.

1.Martins F, Schiapacasse L, Levivier M et al. The combination of stereotactic radiosurgery with immune checkpoint inhibition or targeted therapy in melanoma patients with brain metastases: a retrospective study. J Neuro-Oncol 2019; epub ahead of print

Summary: A retrospective study in Switzerland found that concurrent administration of immune checkpoint inhibitors with stereotactic radiosurgery was associated with improved survival in melanoma patients with newly diagnosed brain metastases.