Er is geen consensus over de optimale radiotherapiedosering en fractioneringsschema voor het behandelen van botmetastasen. Een gerandomiseerde fase-2 non-inferioriteits studie van MD Anderson Cancer Center (Houston TX) vergeleek de relatieve werkzaamheid van hoge-dosering enkele-fractie SBRT met standaard multifractie radiotherapie (MFRT) voor het verlichten van pijn in patiënten met (voornamelijk nonspine) botmetastasen. Dr. Quynh-Nhu Nguyen en collega’s publiceren de studie online in JAMA Oncology.¹

De studie includeerde 160 patiënten (96 mannen en 64 vrouwen, gemiddelde leeftijd 62,4 ± 10,4 jaar) met radiologisch bevestigde pijnlijke botmetastasen. Ze werden 1:1 gerandomiseerd naar enkele-fractie SBRT (n=81; 12 Gy voor lesies groter dan 4 cm; 16 Gy voor lesies 4 cm of kleiner) of MFRT (n=79; 30 Gy in 10 fracties). Het primaire eindpunt van de studie was pijnrespons, gedefinieerd volgens internationale consensuscriteria als combinatie van pijnscore en gebruik van pijnstilling. Pijn-falen was gedefinieerd als verslechtering van pijn met tenminste 2 punten op een 10-puntenschaal, toename van morfine-equivalent opioïdendosering van 50% of meer, herbestraling, of pathologische fractuur. De nulhypothese luidde dat SBRT niet-inferieur zou zijn aan MFRT.

Onder de evalueerbare patiënten die volgens het protocol behandeld werden was er meer pijnrespons (complete plus partiële respons) in de SBRT-groep dan in de MFRT-groep na twee weken (62% versus 36%; p=0,01), na drie maanden (72% versus 49%; p=0,03), en na negen maanden (77% versus 46%; p=0,03). Er waren geen verschillen tussen beide groepen in toxische effecten van de behandeling of kwaliteit van leven. Percentage met lokale controle na één en twee jaar waren hoger in de SBRT-groep dan in de MFRT-groep.

De onderzoekers concluderen dat hoge-dosering enkele fractie SBRT niet inferieur was aan MFRT voor het verlichten van de pijn van botmetastasen. Vanwege de betere pijnrespons dient SBRT te worden overwogen voor patiënten met botmetastasen en een relatief lange verwachte overleving.

1.Nguyen Q-N, Chun SG, Chow E et al. Single-fraction stereotactic vs conventional multifraction radiotherapy for pain relief in patients with predominantly nonspine bone metastases. A randomized phase 2 trial. JAMA Oncol 2019; epub ahead of print

Summary: A prospective, randomized, phase 2 noninferiority trial at MD Anderson Cancer Center (Houston) compared high-dose, single-fraction SBRT versus standard multifraction radiotherapy (MFRT) for alleviation of pain in patients with (mostly nonspine) bone metastases. The study found that single-fraction SBRT was an effective treatment option, with higher rates of pain response than MFRT.