Patiënten met een gecompromiteerde immuunfunctie vanwege een maligniteit hebben een verhoogd risico van herpes zoster en van met herpes zoster samenhangende complicaties. Een fase 3 studie in 329 centra in 40 landen heeft de veiligheid en werkzaamheid onderzocht van een geïnactiveerd varicella-zostervirus (VZV)-vaccin voor preventie van herpes zoster in patiënten met solide tumoren of hematologische maligniteiten. Prof. Kathleen Mullane (University of Chicago IL) en collega’s publiceren de studie online in The Lancet Infectious Diseases.¹

De studie includeerde 5286 volwassen patiënten met solide maligniteiten die chemotherapie kregen en patiënten met hematologische maligniteiten die wel of niet chemotherapie kregen. De patiënten werden 1:1 gerandomiseerd naar door γ-straling geïnactiveerd VZV-vaccin (n=2637) of placebo (n=2649), in vier doses met tussenpozen van ongeveer dertig dagen. Patiënten, onderzoekers, en behandelaars waren geblindeerd voor de studiegroeptoewijzing. Het primaire werkzaamheids-eindpunt van de studie was de incidentie van herpes zoster in de patiënten met solide-tumormaligniteiten. Het primaire veiligheids-eindpunt was ernstige adverse events tot 28 dagen na de laatste toediening in dezelfde groep.


Bij een eerste interimanalyse bleek er geen effect van het vaccin te zijn in de groep patiënten met hematologische maligniteiten, waarna deze arm gesloten werd. Onder de patiënten met solide maligniteiten werd bevestigd herpes zoster gezien in 22 van 1328 patiënten in de VZV-vaccingroep (6,7 per 1000 persoonsjaren) versus 61 van 1350 patiënten in de placebogroep (18,5 per 1000 persoonsjaren). De geschatte werkzaamheid van het vaccin voor herpes zoster in de patiënten met solide maligniteiten was 63,6% (95%-bti 36,4 tot 79,1) waarmee het vooraf-gespecificeerde werkzaamheidscriterium werd bereikt. Onder de patiënten met solide tumoren werden ernstige adverse events gezien in 22,5% van de patiënten in de VZV-vaccingroep versus 21,0% van de patiënten in de placebogroep (verschil niet significant). Injectieplaatsreacties waren meer frequent in de vaccingroep dan in de placebogroep. Onder de patiënten met hematologische maligniteiten werd het vaccin goed verdragen; de geschatte werkzaamheid van het vaccin voor herpes zoster was 16,8% (95%-bti -17,8 tot +41,3).

De onderzoekers concluderen dat het geïnactiveerde VZV-vaccin goed verdragen werd en werkzaam was voor preventie van herpes zoster onder patiënten met solide maligniteiten die chemotherapie kregen, maar niet werkzaam was onder patiënten met hematologische maligniteiten.

1.Mullane KM, Morrison VA, Camacho LH et al. Safety and efficacy of inactivated varicella zoster virus vaccine in immunocompromised patients with malignancies: a two-arm, randomised, double-blind, phase 3 trial. Lancet Infect Dis 2019; epub ahead of print

Summary: A phase 3 study at 329 centers in 40 countries found that an inactivated varicella zoster virus vaccine was well tolerated and efficacious for herpes zoster prevention in patients receiving chemotherapy for solid tumor malignancies, but was not efficacious for herpes zoster prevention in patients with hematologic malignancies.