Toevoegen van adjuvante radiotherapie (aRT) na prostatectomie voor prostaatcarcinoom met ongunstige pathologische kenmerken resulteert in verbetering van de oncologische uitkomsten, zo blijkt uit gerandomiseerde studies. Ongeveer veertig procent van de patiënten in de controle-armen van deze studies bleef echter ook ziektevrij, zodat aRT zonder selectie vooraf een hoog risico van overbehandeling zou betekenen. Dr. Firas Abdollah (Henry Ford Health System, Detroit MI) en collega’s hebben een model ontwikkeld voor het identificeren van patiënten die het meest baat kunnen hebben bij aRT. Ze publiceren het model online in het Journal of Clinical Oncology.¹

Het model is gebaseerd op gegevens van 512 patiënten die tussen 1990 en 2011 radicale prostatectomie voor prostaatcarcinoom ondergingen in vier academische centra in de Verenigde Staten. Alle patiënten hadden pT3a ziekte of hoger, en/of positieve chirurgische marges, en/of pathologische lymfeklierinvasie. Van de patiënten was ook de Decipher Score bekend (een genomische test die wordt gebruiikt voor het voorspellen van het risico van recidief). Bijna 22% van de patiënten kreeg aRT. De mediane follow-up was 8,3 jaar. Het tien-jaars klinisch recidief (CR) percentage was 4,9% in patiënten die aRT kregen versus 17,4% in patiënten die geen aRT kregen (p<0,001).

Onafhankelijke voorspellers van CR waren pathologisch T3b/4-stadium, Gleason score 8-10, lymfeklierinvasie, en Decipher score hoger dan 0,6 (p<0,01 voor alle voorspellers). Geen van deze risicofactoren werd gezien in 46,5% van de patiënten, één risicofactor in 29,9%, twee risicofactoren in 17,2%, en drie of vier risicofactoren in 7,4%. Deze figuur toont de cumulatieve incidentie van CR voor patiënten met nul, één, twee, en drie of vier van de risicofactoren. Deze figuur laat zien dat patiënten met nul of één van deze risicofactoren geen baat hadden bij aRT (panel A), maar dat patiënten met twee of meer van deze risicofactoren wel profiteerden van aRT (panel B).

De onderzoekers concluderen dat gebruik van aRT op basis van het model overbehandeling kan verminderen, overbodige bijwerkingen kan voorkomen, en het risico van CR kan verlagen in de subset van patiënten (in dit cohort 25% van de patiënten met agressieve ziekte) die baat hebben bij aRT.

1.Dalela D, Santiago-Jiménez M, Yousefi K et al. Genomic classifier augments the role of pathological features in identifying optimal candidates for adjuvant radiation therapy in patients with prostate cancer: Development and internal validation of a multivariable prognostic model. J Clin Oncol 2017; epub ahead of print