'Dat screening op kanker schade veroorzaakt is zeker, maar dat de screening levens redt niet.' Dit schrijven dr. Vinay Prasad (Oregon Health and Science University, Portland) en collega’s vandaag in een analyse in BMJ.¹ De overtuiging dat screening levens redt berust op verlaging van ziektespecifieke mortaliteit, terwijl er geen harde bewijzen zijn voor verlaging van de overall mortaliteit. Een reden voor deze discrepantie zou kunnen zijn dat de tot nu toe uitgevoerde studies te weinig statistisch vermogen hadden om een effect van screening op de overall mortaliteit aan te tonen. Het alternatief is dat de mortaliteit wordt bevorderd door downstream effects van screening. Dergelijke off-target deaths zijn vooral waarschijnlijk bij screening met een hoog percentage vals-positieve uitslagen en overdiagnose van kankers die tijdens het leven van de gescreende patiënt nooit tot klachten hadden kunnen leiden.


Om te onderzoeken of screening inderdaad levens redt zijn grote en kostbare studies nodig. Prasad en collega’s stellen dat investeren in deze studies de voorkeur verdient boven doorgaan met breed-opgezette screeningscampagnes zonder te weten of deze campagnes werkelijk profijt opleveren. Behandelaars dienen in communicatie met de patiënten transparant te zijn over de beperkingen van screening. ‘We moeten eerlijk zijn over wat we weten, over wat we niet weten, en over wat we alleen maar geloven.’

1.Prasad V, Lenzer J, Newman DH. Why cancer screening has neven been shown to ‘save lives’- and what we can do about it. BMJ 2016; epub ahead of print