Het verminderen van sociaal-economisch gerelateerde verschillen in maligniteiten is een belangrijk punt op de agenda van de volksgezondheid. Een systematische inschatting van de huidige stand van zaken op dit gebied in Europa is nog niet beschikbaar. Een door het IARC (Lyon) geïnitieerde studie in Europese landen heeft met sociaal-economische positie samenhangende verschillen in maligniteiten-mortaliteit tussen en binnen landen geïnventariseerd. Als proxy voor sociaal-economische positie is in deze studie opleidingsniveau gehanteerd. Dr. Salvatore Vaccarella en collega’s publiceren de studie in The Lancet Regional Health-Europe.¹

De onderzoekers analyseerden de mortaliteit door maligniteiten tussen begin 1990 en eind 2015 in personen in de leeftijd van veertig tot tachtig jaar in achttien Europese landen. Ze zagen dat overal in Europa personen met een lager opleidingniveau hogere mortaliteit hadden van bijna alle typen maligniteiten dan hoger-opgeleide tegenhangers. Dit gold met name voor maligniteiten die samenhangen met tabaksgebruik of infecties (RR 2,4; 95%-bt 2,1-2,8 onder mannen en 1,8; 1,5-2,1 onder vrouwen). De magnitude van deze verschillen liep echter sterk uiteen tussen landen en in de tijd, vooral wegens landgebonden en temporele verschillen in de lager-opgeleide groepen, aangezien er voor hoger-opgeleide personen weinig verschillen zijn in maligniteiten-mortaliteit tussen landen.

De verschillen waren over het algemeen groter in de Baltische landen en Centraal- en Oost-Europa, en geringer in Zuid-Europa. Onder vrouwen werden grote en toenemende ongelijkheden in Noord-Europa (RR voor lager- versus hoger-opgeleide vrouwen 1,4 of groter in Denemarken, Noorwegen, Zweden, Finland, Engeland, en Wales). De figuur laat zien dat onder mannen de verschillen per 100.000 persoonsjaren tussen lager- en hoger-opgeleiden uiteenliepen van 110 (Zweden) tot 559 (Tsjechië), en onder vrouwen van ongeveer 0 (Slovenië, Italië, en Spanje) tot 176 (Denemarken). De grootste bijdrage aan de verschillen werd geleverd door longcarcinoom (tussen landen 29-61% onder mannen en 10-56% onder vrouwen).

1.Vaccarella S, Georges D, Bray F et al. Socioeconomic inequalities in cancer mortality between and within countries in Europe: a population-based study. Lancet Regional Health-Europe 2022.100551

Summary: A population-based study in 18 European countries found that cancer mortality in Europe is largely driven by levels and trends of cancer mortality rates in lower-education groups. Even Nordic countries, with a long-established tradition of equitable welfare an social justice policies, see increases in cancer mortality inequalities among women.