In epidemiologische studies is consistent een inverse associatie gezien tussen de ziekte van Alzheimer (AD) en maligniteiten. Deze inverse associatie is contra-intuïtief, omdat patiënten met maligniteiten vaak stress en pijn ervaren, en behandeld worden met cytotoxische middelen en/of chirurgie. Al deze blootstellingen dragen naar verwachting bij aan afname van de cognitieve capaciteit en verhoging van het AD-risico. Een systematisch overzicht en meta-analyse van gepubliceerde studies heeft onderzocht of de inverse associatie verklaard kan worden uit methodologische bias. Dr. Lindsay Kobayashi (University of Michigan, Ann Arbor) en collega’s publiceren de meta-analyse in JAMA Network Open.¹

In de literatuur tot en met 2 september 2020 vonden de onderzoekers 19 cohortstudies en 3 patiënt-controlestudies die aan de inclusiecriteria voldeden. De studies inventariseerden de associaties met AD-risico voor alle typen maligniteiten (13 studies), prostaatcarcinoom (5), niet-melanoom huidmaligniteit (3), en mammacarcinoom (1). De studies telden tezamen 9.630.435 deelnemers. In meta-analyse van alle studies waren maligniteiten geassocieerd met verlaagd risico van AD (cohortstudies HR 0,89; 95%-bti 0,79-1,00 en patiënt-controlestudies OR 0,75; 95%-bti 0,61-0,93). Studies met onvoldoende controle voor confounders of grotere waarschijnlijkheid van AD diagnostische bias hadden gemiddeld HRs dichter bij 0, hetgeen suggereert dat deze bias niet de waargenomen inverse associatie kan verklaren. Competing risk bias was zeldzaam in de geïncludeerde studies. Studies met hogere waarschijnlijkheid van survival bias hadden gemiddeld HRs verder van 0.

De onderzoekers concluderen dat er een zwakke maar significante inverse associatie was tussen maligniteiten en AD. Deze associatie kan samenhangen met gedeelde inverse etiologische mechanismen of overlevings-bias, maar kan niet worden verklaard uit diagnostische bias, competing risks bias, of onvoldoende controle voor mogelijk verstorende variabelen.

1.Ospina-Romero M, Glymour MM, Hayes-Larson E et al. Association between Alzheimer disease and cancer with evaluation of study biases. A systematic review and meta-analysis. JAMA Network Open 2020;3:e2025515

Summary: A meta-analysis of 22 studies found an inverse association between cancer and Alzheimer disease. This association may reflect shared inverse etiological mechanisms or survival bias, but is not likely attributable to diagnostic bias, competing risks bias, or insufficient control for potential confounding factors.