Sommige patiënten vertonen gedrag dat de interactie tussen arts en patiënt stressvol maakt. Deze patiënten worden soms aangeduid als ‘moeilijke patiënten.’ Er zijn anecdotische aanwijzingen dat dit gedrag de accuratesse van de diagnose vermindert. Dr. Silvia Mamede Studart Soares (Erasmus MC) en collega’s hebben een studie uitgevoerd om deze aanwijzingen te onderzoeken. De uitkomsten van de studie worden vandaag online gepubliceerd in BMJ Quality & Safety.¹

Deelnemers aan de studie waren 63 huisartsen in opleiding (in de laatste drie maanden van de opleiding bij het Erasmus MC); 44 vrouwen, gemiddelde leeftijd 31 jaar. Ze kregen zes casusbeschrijvingen voorgelegd, waarin de patiënten hetzij moeilijk hetzij neutraal gedrag vertoonden. Drie gevallen werden beoordeeld als diagnostisch eenvoudig, en drie als complex. De deelnemers werd gevraagd zo snel mogelijk een diagnose te stellen, en vervolgens de casus nog eens rustig te overwegen en desgewenst een andere diagnose te stellen.


De scores voor diagnostische accuratesse (range 0-1) waren significant lager voor de moeilijke dan voor de neutrale patiënten (0,54 versus 0,64; p=0,017). De kans dat de deelnemer een verkeerde diagnose stelde was in de complexe casusbeschrijvingen 42% groter voor de moeilijke patiënten dan voor de neutrale patiënten, en in de eenvoudige casusbeschrijvingen 6% groter voor de moeilijke patiënten dan voor de neutrale patiënten. De overall diagnostische accuratesse was hoger voor de eenvoudige dan voor de complexe casusbeschrijvingen. Rustige heroverweging van de casus leidde tot verbetering van de aanvankelijke diagnose, ongeacht de complexiteit van de casus en het gedrag van de patiënten (0,60 versus 0,68; p=0,002). De tijd die vereist was voor het stellen van de diagnose werd niet beïnvloed door het gedrag van de patiënt. De deelnemers beoordeelden de gemiddelde likeability van de moeilijke patiënten inderdaad als lager dan die van de neutrale patiënten, ‘suggesting that our experimental manipulation was succesful.’

De onderzoekers concluderen dat disruptief gedrag van een patiënt leidt tot een verhoogde kans op diagnostische fouten. De confontatie met een moeilijke patiënt leidt er niet toe dat de behandelaar minder tijd aan de patiënt besteedt.

1.Schmidt HG, van Gog T, Schuit SCE et al. Do patients’ dirsuptive behaviours influence the accuracy of a doctor’s diagnosis? A randomised experiment. BMJ Qual Saf 2016; epub ahead of print