Pijn in de bovenbuik en/of lage rugpijn (retroperitoneaal pijnsyndroom) gerelateerd aan betrokkenheid van de plexus coeliacus kan een kenmerk zijn van pancreas- of andere gastroïntestinale maligniteiten. Een fase 2-studie in acht centra in vijf landen (Canada, Israël, Polen, Portugal en de Verenigde Staten) heeft ablatieve bestraling van de plexus coeliacus voor deze pijn geëvalueerd. Dr. Yaacov Lawrence (Sheba Medisch Centrum, Ramat Gan, Israël) en collega’s publiceren de studie in The Lancet Oncology.¹



De studie includeerde volwassen patiënten met een gemiddeld pijnniveau 5 tot en met 10 op de Brief Pain Inventory Short Form (BPI-SF), een ECOG performance status 2 of beter, en pancreascarcinoom of andere celiac axis tumors. De patiënten kregen een enkele fractie van 25 Gy external-beam fotonen naar de plexus coeliacus. Het primaire eindpunt was pijnrespons (afname van de BPI-SF gemiddelde pijnscore met tenminste twee punten tussen voor de behandeling en drie weken na de behandeling.

Tussen begin 2018 en eind 2021 werden 125 patiënten behandeld, onder wie 90 evalueerbare patiënten met stabiele pijnscores. Deze patiënten waren 50 vrouwen en 40 mannen; de mediane leeftijd was 65,5 jaar (IQR 58,3-71,8); 92% van de patiënten hadden pancreascarcinoom; 86% hadden metastatische ziekte. De mediane baseline gemiddelde BPI-SF pijnscore was 6 (IQR 5-7). Tenminste partiële pijnrespons werd gezien in 48 patiënten (53%; 95%-bti 42-64). De meest-waargenomen graad 3 of 4 adverse events waren abdominale pijn (28% van de patiënten) en vermoeidheid (18%). Er waren 11 graad 3 of hoger ernstige adverse events, waarvan twee werden beschouwd als waarschijnlijk samenhangend met de behandeling, en negen als mogelijk samenhangend met de behandeling waaronder twee graad 5 gebeurtenissen.

De onderzoekers concluderen dat radiochirurgie naar de plexus coeliacus een noninvasieve palliatieve optie kan zijn voor patiënten met retroperitoneaal pijnsydroom.

1.Lawrence YR, Miszczyk M, Dawson LA et al. Celiac plexus radiosurgery for pain management in advanced cancer: a multicentre, single-arm, phase 2 trial. Lancet Oncol 2024; epub ahead of print

Summary: A multinational phase 2 trial found that celiac plexus radiosurgery could be a non-invasive palliative option for patients with retroperitoneal pain syndrome.