Obesitas is een risicofactor voor het ontwikkelen van maligniteiten maar is ook geassocieerd met betere uitkomsten na behandeling met immuuncheckpointremmers, een fenomeen dat bekend staat als de obesitasparadox. Een prospectieve studie van Johns Hopkins University (Baltimore MD) heeft gezocht naar mechanismen die deze paradox kunnen verklaren. Dr. Mark Yarchoan en collega’s publiceren de studie in het Journal for ImmunoTherapy of Cancer.¹

De studie includeerde 94 patiënten met gevorderde of metastatische solide tumoren die standaard-ICIs kregen, onder wie 30 (32%) met een BMI 30 kg/m² of hoger bij aanvang van de behandeling en 64 (68%) met een BMI 18,5-30 kg/m²; patiënten met ondergewicht werden geëxcludeerd. De onderzoekers namen seriële perifeer-bloedmonsters voor de bepaling van de concentratie van 37 cytokines en voor het karakteriseren van immuuncelclusters.

De figuur laat zien dat vergeleken met de groep van niet-obese patiënten de groep van obese patiënten betere progressievrije overleving (na twaalf maanden 51,7% versus 26,5%; HR 0,44; p=0,01) en overall survival (na twaalf maanden 88,5% versus 58,0%; HR 0,24; p=0,02) had. Er waren 86 patiënten met beschikbare cytokine-gegevens (27 obese patiënten en 59 niet-obese patiënten). Obese patiënten hadden bij aanvang van de behandeling significant lagere serum IL-15 niveaus en tijdens de behandeling significant lagere serum IL-6, IL-8, en IL-15 niveaus. Laag on-treatment niveau van IL-6 (HR 0,27; p=0,03) en IL-8 (0,19; p=0,01) waren geassocieerd met betere overall survival. Obese patiënten hadden lagere niveaus van T effector cellen met verlaagde expressie van cytotoxiciteitsmarkers en hogere expressie van uitputtingsmarkers, zowel bij baseline als on-treatment.

De onderzoekers concluderen dat obese versus niet-obese patiënten met maligniteiten uiteenlopende immunologische respons op ICIs hebben.

1.Alden SL, Charmsaz S, Li H et al. Pan-tumor analysis to investigate the obesity paradox in immune checkpoint blockade. J ImmunoTher Cancer (2025) 2024-009734

Summary: A prospective study at Johns Hopkins University (Baltimore, MD) found that obese compared with non-obese patients with cancer have divergent immunological responses to ICIs.