De prognostische betekenis van het PSA-niveau na radiotherapie (RT) met of zonder androgeendeprivatie (ADT) voor gelokaliseerd prostaatcarcinoom is niet duidelijk. Een analyse van individual patient data van zestien gerandomiseerde studies heeft deze betekenis onderzocht. Prof. Christopher Sweeney (University of Adelaide, Australië) en collega’s publiceren de analyse in het Journal of Clinical Oncology.¹

De analyse includeerde zestien studies van RT met of zonder korte-termijn (st; 3 tot 6 maanden) of lange-termijn (lt; 24-36 maanden) ADT voor prostaatcarcinoom, begonnen tussen 1987 en 2011. De onderzoekers identificeerden het laagste PSA-niveau in de eerste zes maanden na voltooiing van de RT, en categoriseerden dit niveau als lager dan 0,1 ng/ml versus 0,1 ng/ml of hoger. Primaire uitkomsten van de analyse waren metastasevrije overleving (MFS), PCa-specifieke mortaliteit (PCSM), en overall survival (OS) vanaf twaalf maanden na randomisering.

Onder de patiënten die alleen RT kregen (n=2376) had 98% PSA ≥ 0,1 ng/ml in de eerste zes maanden na de RT. Onder de patiënten die RT + stADT kregen (n=5658) was dit het geval voor 84%, en onder de patiënten die RT + ltADT kregen (n=1626) voor 77%. PSA ≥ 0,1 ng/ml in de eerste zes maanden na de RT was onder patiënten die alleen RT kregen geassocieerd met kortere MFS (HR 2,24; 95%-bti 1,21-4,16), hogere PCSM (1,82; 0,51-6,49), en kortere OS (1,72; 0,97-3,05). Ook onder patiënten die RT ± stADT kregen was PSA ≥0,1 ng/ml in de eerste zes maanden na de RT geassocieerd met kortere MFS (HR 1,27; 95%-bti 1,12-1,44), hogere PCSM (2,10; 1,52-2,92), en kortere OS (1,26; 1,11-1,44). Ook onder patiënten die RT +ltADT kregen was PSA ≥ 0,1 ng/ml in de eerste zes maanden na RT geassocieerd met kortere MFS (HR 1,58; 95%-bti 1,27-1,96), hogere PCSM (1,97; 1,11-3,49), en kortere OS (1,59; 1,27-1,99). De vijf-jaars MFS-percentages onder patiënten met alleen RT, RT + stADT, en RT ± ltADT waren 91% versus 79%, 83% versus 76%, en 87% versus 74% in geval van PSA < 0,1 ng/ml versus ≥ 0,1 ng/ml.

De onderzoekers concluderen dat PSA ≥ 0,1 ng/ml in de eerste zes maanden na voltooiing van de RT prognostisch was voor lange-termijn uitkomsten van patiënten die RT met of zonder ADT kregen voor gelokaliseerd prostaatcarcinoom.

1.Kwak L, Ravi P, Armstrong JG et al. Prognostic impact of prostate-specific antigen at 6 months after radiotherapy in localized prostate cancer: an individual patient data analysis of randomized controlled trials. J Clin Oncol 2024; epub ahead of print

Summary: Pooled analysis of randomized trials found that among patients receiving radiotherapy with or without androgen deprivation therapy for localized prostate cancer, a PSA level ≥ 0.1 ng/ml within 6 months after completion of RT was prognostic for long-term outcomes.