Dr. Rahul Tendulkar (Cleveland Clinic OH) en collega’s hebben een nomogram opgesteld voor de associatie tussen PSA-waarden en uitkomsten van salvage radiotherapie (SRT) na radicale prostatectomie voor prostaatcarcinoom. Ze publiceren hun bevindingen online in het Journal of Clinical Oncology.¹ Het nomogram is gebaseerd op indivuele gegevens van 2460 kliernegatieve patiënten van tien Amerikaanse academische instituten. De patiënten hadden na radicale prostatectomie detecteerbaar PSA, en kregen SRT al of niet met androgeendeprivatietherapie.


Er waren 599 patiënten (24%) met een Gleason score 6 of lager; 1387 met een Gleason score 7 (56%); 244 met een Gleason score 8 (10%) , en 230 met een Gleason score 9 of 10 (9%). Extraprostatische extensie werd gezien bij 1370 patiënten (56%), SVI bij 452 (18%), positieve chirurgische marges bij 1434 (58%), en 390 kregen androgeendeprivatietherapie (16%; mediaan zes maanden).

De mediane follow-up was vijf jaar. De mediane PSA-waarde voor de SRT was 0,5 ng/ml. De vijf-jaars freedom from biochemical failure was 56% in het gehele cohort; 71% in de groep van 441 patiënten met een pre-SRT PSA tussen 0,01 en 0,2 ng/ml; 63% in de groep van 822 patiënten met een pre-SRT PSA tussen 0,20 en 0,50 ng/ml; 54% in de groep van 533 patiënten met een pre-SRT PSA tussen 0,50 en 1,00 ng/ml, 43% in de groep van 341 patiënten met een pre-SRT PSA tussen 1,00 en 2,00 ng/ml; en 37% in de groep van 323 patiënten met een pre-SRT PSA hoger dan 2,00 ng/ml. In multivariate analyse waren pre-SRT PSA, Gleason score, chirurgische marges, ADT-gebruik en SRT-dosering geassocieerd met freedom from biochemical failure. Pre-SRT PSA en ADT-gebruik waren ook geassocieerd met distante metastasen.

De onderzoekers concluderen dat vroege SRT bij lage PSA-niveaus na radicale prostatectomie geassocieerd is met verbetering van de uitkomsten. Het nomogram kan worden gebruikt voor het schatten van uitkomsten van individuele patiënten.

1.Tendulkar RD, Agrawal S, Gao T et al. Contemporary update of a multi-institutional predictive nomogram for salvage radiotherapy after radical prostatectomy. J Clin Oncol 2016; epub ahead of print