In sommige studies van immunotherapie voor maligniteiten is pseudoprogressie gezien, gedefinieerd als toename van de tumorlast met tenminste 25% voorafgaand aan respons. Deze toename van baseline lesies kan wellicht worden toegeschreven aan T-cel infiltratie in plaats van proliferatie van tumorcellen. Pseudoprogressie is ook gezien met tamilogene laherparepvec (T-VEC). Een multicenter fase 2-studie randomiseerde patiënten met metastatisch niet-resectabel metastatisch melanoom naar T-VEC plus ipilimumab of ipilimumab-monotherapie. Prof. Jason Chesney (University of Louisville KY) en collega’s publiceren online in het British Journal of Cancer een exploratieve analyse van responspatronen in de studie.¹


Objectieve respons werd gezien in 38 van 98 patiënten in de combinatie-arm (39%) en 18 van 100 patiënten in de ipilimumab-arm (18%). Zeven responders in de combinatie-arm (18,4%) en één responder in de ipilimumab-arm (5,6%) hadden aanvankelijk pseudoprogressie. De meeste gevallen van pseudoprogressie werden gezien binnen twaalf weken na de start van de behandeling, en waren toe te schrijven aan toename van reeds bestaande lesies.

De onderzoekers concluderen dat deze gegevens het voortzetten van de behandeling met T-VEC plus ipilimumab tijdens initiële progressie steunen.

1.Chesney J, Puzanov I, Collichio F et al. Patterns of response with tamilogene laherparepvec in combination with ipilimumab or ipilimumab alone in metastatic unresectable melanoma. Br J Cancer 2019; epub ahead of print

Summary: A multcenter phase 2 study randomized patients with unresectable metastatic melanoma to tamilogene laherperepvec plus ipilimumab or ipilimumab alone. Objective response was seen in 39% of patients in the combination arm and 18% of patients in the monotherapie arm. Almost one in five responders in the combination arm first had pseudoprogression, caused by an increase in existing lesions. The authors conclude that these data reinforce use of T-VEC through initial progression when combined with checkpoint inhibitors.