Een belangrijke zorg van patiënten die stereotactische radiochirurgie (SRS) ondergaan is het lange-termijn risico van een secundaire intracraniële maligniteit, of het risico van maligne transformatie in geval van patiënten die worden behandeld voor benigne tumoren. De incidentie van SRS-geassocieerde intracraniële maligniteiten is niet bekend. Prof. Douglas Kondziolka (New York University) en collega’s hebben een bevolkings-gebaseerde studie uitgevoerd om de lange-termijn veiligheid van SRS te kunnen bepalen. Ze publiceren de studie online in The Lancet Oncology.¹

De retrospectieve cohortstudie includeerde 14.168 patiënten die tussen begin 1987 en eind 2011 in vijf centra in Spanje, de Tsjechische republiek, en de Verenigde Staten Gamma Knife SRS ondergingen voor niet-maligne intracraniële aandoeningen. Onder deze patiënten waren er 4905 die geen eerdere radiotherapie gekregen hadden en die tenminste vijf jaar follow-up hadden. Deze patiënten werden in de analyse opgenomen. De ziekten waarvoor de patiënten SRS ondergaan hadden waren vestibulaire schwannomen (20,6% van de patiënten), meningiomen (30,4%), arterioveneuze malformaties (22,2%), trigeminale neuralgie (11,5%), en andere aandoeningen (15,3%).

Tijdens een mediane follow-up van 8,1 jaar na de SRS werd in twee van 3251 patiënten (0,0006%) met benigne tumoren maligne transformatie gezien, en in één van 4905 patiënten (0,0002%) een waarschijnlijk SRS-geassocieerde intracraniële maligniteit, resulterend in een incidentie van 6,87 per 100.000 patiëntjaren voor maligne transformatie en 2,26 per 100.000 patiëntjaren voor SRS-geassocieerde intracraniële maligniteit. De overall incidentie van SRS-geassocieerde maligniteit en maligne transformatie was niet significant verschillend van het risico van het ontwikkelen van een maligne CNS-tumor in de algemene bevolking van de Verenigde Staten en sommige Europese landen.

De onderzoekers concluderen, binnen de beperkingen van een retrospectieve observationele studie, dat na Gamma Knife SRS het lange-termijn risico van intracraniële maligniteit of maligne transformatie laag blijft, en niet hoger is dan het risico van het ontwikkelen van een maligne CNS-tumor in de algemene bevolking.

1.Wolf A, Naylor K, Tam M et al. Risk of radiation-associated intracranial malignancy after stereotactic radiosurgery: a retrospective, multicentre, cohort study. Lancet Oncol 2018; epub ahead of print

Summary: A retrospective cophort study involving 4,905 patients who underwent Gamma Knife stereotactic radiosurgery at five centers in three countries found that after SRS the risk of an intracranial secondary malignancy, or malignant transformation of a benign tumor, remains low at long-term follow-up, and is similar to the risk of the general population to have a primary CNS tumor.