Patiënten
met een geschiedenis van een maligniteit hebben na de diagnose een lagere incidentie van de ziekte van Alzheimer dan
personen zonder deze geschiedenis. Mogelijke verklaringen zijn overlevingsbias
en detectiebias, maar het is ook denkbaar dat er een inverse link bestaat
tussen carcinogenese en neurodegeneratie. Een analyse van de Health and Retirement Study heeft deze
hypothese onderzocht. Prof. Maria Glymour (University of California, San
Francisco) en collega’s publiceren de analyse in JAMA Network Open.1
De analyse
includeerde 14.583 personen geboren voor 1949, die in 1998 geen geschiedenis
van een maligniteit hadden, en gedurende ten hoogste zestien jaar gevolgd
werden tot eind 2014. De gemiddelde leeftijd was 66,4 jaar (SD 10,4); 58% waren
vrouwen. De gemiddelde follow-up was 11,5 jaar (SD 5,1). Tijdens de follow-up
werd een maligniteit gediagnostiseerd in 2250 deelnemers (incidentie 1439 per
100.000 persoonsjaren), gemiddeld op de leeftijd van 71,7 jaar (SD 8,6). De
deelnemers ondergingen iedere twee jaar geheugentesten (onmiddellijke en
vertraagde woordenlijst-herinnering en proxy assessments). De onderzoekers
ontwikkelden een samengestelde geheugenscore. Ze vergeleken het verloop van de
score tijdens de follow-up in personen die een maligniteit ontwikkelden (voor
en na de diagnose) met het verloop in personen die vrij bleven van een
maligniteit.
De snelheid
van achteruitgang van het geheugen, bepaald als afname van de score, was 10,5%
(95%-bti 6,2-14,9) in de tien jaar voor de diagnose van een maligniteit. De figuur, voor een hypothetische patiënt met een diagnose op de leeftijd 75
jaar, laat zien dat personen die een maligniteit ontwikkelden voorafgaand aan
de diagnose hogere geheugenscores hadden dan personen die maligniteitvrij
bleven (gemiddeld - 0,155 SD-eenheden versus – 0,251 SD eenheden). De figuur
laat ook zien dat de diagnose van een maligniteit geassocieerd was met een
achteruitgang van het geheugen kort na de diagnose (gemiddeld -0,058
SD-eenheden). Op lange termijn was de achteruitgang van het geheugen in
patiënten met een maligniteit gemiddeld 3,9% langzamer (95%-bti 0,9-6,9) dan in
personen zonder diagnose van een maligniteit.
De
onderzoekers concluderen dat oudere personen die een maligniteit ontwikkelden
beter geheugen en langzamere achteruitgang van het geheugen hadden dan
leeftijdsgenoten die vrij bleven van een maligniteit. Deze waarneming steunt de
mogelijkheid van een pathologisch proces dat in tegengestelde richtingen werkt
in maligniteiten en de ziekte van Alzheimer.
1.Ospina-Romero M, Abdiwahab E, Kobayashi L et al.
Rate of memory change before and after cancer diagnosis. JAMA Network Open
2019;2:e196160