Er bestaan gevalideerde surrogaat-eindpunten voor prostaatcarcinoom-specifieke mortaliteit: PSA-falen, PSA-nadir hoger dan 0,5 ng/ml, PSA-verdubbelingstijd minder dan negen maanden, en interval tot PSA-falen minder dan dertig maanden. Dr. Trevor Royce (Brigham and Women’s Hospital, Boston) en collega’s hebben de performance onderzocht van deze eindpunten als voorspellers van all-cause mortaliteit in patiënten met prostaatcarcinoom. De analyse is online gepubliceerd in JAMA Oncology.¹

De analyse is gebaseerd op uitkomsten van een studie van 206 mannen met gelokaliseerd ongunstig-risico prostaatcarcinoom, die tussen december 1995 en april 2001 werden gerandomiseerd naar radiotherapie of radiotherapie gevolgd door zes maanden androgeendeprivatietherapie. De deelnemers werden mediaan 16,62 jaar gevolgd. De nu gepubliceerde analyse heeft betrekking op de subgroep van 157 mannen met geen of minimale comorbiditeit. De mediane leeftijd was 72,43 jaar (IQR 68,75 tot 75,53 jaar). Na mediaan 16,49 jaar follow-up waren 110 van deze mannen overleden (70%). Deze figuur toont de all-cause mortaliteit voorspellende performance van de vier surrogaat-eindpunten: PSA-falen was niet voorspellend, de drie andere eindpunten wel: PSA-nadir hoger dan 0,5 ng/ml (gecorrigeerd HR 1,72; p=0,01), PSA-verdubbelingstijd minder dan negen maanden (aHR 2,06; p=0,003), en interval tot PSA-falen minder dan dertig maanden (aHR 1,76; p=0,03). Van de drie succesvolle surrogaat-eindpunten had PSA-nadir hoger dan 0,5 ng/ml de hoogste proportion of treatment-effect waarde (103,86%).

De onderzoekers concluderen dat een PSA-nadir hoger dan 0,5 ng/ml voorafgaand aan PSA-falen een surrogaat-eindpunt is voor all-cause mortaliteit in mannen die RT plus ADT ondergaan voor gelokaliseerd ongunstig-risico prostaatcarcinoom.

1.Royce TJ, Chen M-H, Wu J et al. Surrogate eind points for all-cause mortality in men with localized unfavorable-risk prostate cancer treated with radiation therapy vs radiation therapy plus androgen deprivation therapy. A secondary analysis of a randomized clinical trial. JAMA Oncol 2017; epub ahead of print