Actinische keratose is een premaligne aandoening met een risico van progressie tot invasief cutaan squameus celcarcinoom dat wordt geschat op 0,025% tot 16% per lesie per jaar. Behandeling van alle lesies wordt aanbevolen. Tirbanibuline is een synthetische remmer van tubuline-polymerisatie en Src-signalering. In vitro remt tirbanibuline de groei van primaire menselijke keratinocyten en melanoomcellijnen. In fase 1- en 2-studies is werkzaamheid van tirbanibuline voor actinische keratose gezien. Twee identieke opgezette fase 3-studies door de Phase 3 Tirbanibulin for Actinic Keratosis Group hebben werkzaamheid van tirbanibuline vergeleken met placebo. Dr. Andrew Blauvelt (Oregon Medical Research Center, Portland) en collega’s publiceren de studies in The New England Journal of Medicine.¹

De studies werden uitgevoerd in 62 centra in de Verenigde Staten. Elk van beide studies includeerde 351 patiënten met actinische keratosen op het gezicht of de skalp. De patiënten werden 1:1 gerandomiseerd naar topisch tirbanibuline 1%-zalf of vehicle-zalf, door de patiënt zelf eenmaal daags gedurende vijf achtereenvolgende dagen aangebracht op een oppervlak van 25 cm² met vier tot acht lesies. Het primaire eindpunt van de studie was percentage patiënten met complete respons (100% reductie van het aantal lesies in het betreffende gebied) na 57 dagen. Secundair eindpunt was percentage patiënten met partiële respons (tenminste 75% reductie).

In studie 1 werd complete respons gezien in 44% van de patiënten in de tirbanibulinegroep versus 5% in de vehiclegroep (p<0,001), en in studie 2 werd complete respons gezien in 54% versus 13% (p<0,001). Ook de percentages patiënten met partiële respons waren significant hoger met tirbanibuline dan met vehicle. Na één jaar werd recidief van de lesies gezien in 47% van de patiënten met complete respons. De meest-gerapporteerde lokale reacties op de behandeling waren erytheem (91% van de patiënten) en huidschilfering (82%). Adverse events waren voorbijgaande toedieningsplaats-pijn (10%) en pruritus (9%).

De onderzoekers concluderen dat tirbanibuline 1%-zalf superieur was aan vehicle-zalf voor behandeling van actinische keratose na twee maanden maar geassocieerd was met voorbijgaande lokale reacties en recidief van de lesies na een jaar in 47% van de patiënten met complete respons (visual abstract).

• 1.Blauvelt A, Kempers S, Lain E et al. Phase 3 trials of tirbanibulin ointment for actinic keratosis. N Engl J Med 2021;384:512-520

Summary: Two identically designed phase 3 trials by the Phase 3 Tirbanibulin for Actinic Keratosis Group found that tirbanibulin 1% ointment applied once for five days was superior to vehicle ointment for the treatment of actinic keratosis at two months but was associated with transient local reactions and recurrence of lesions at one year in 47% of patients with a complete response to tirbanibulin.