Het is denkbaar dat cellulaire veroudering, gemeten aan de hand van de expressie van de celcycluskinase-remmer p16INK4a, bijdraagt aan versnelde veroudering in overlevers van maligniteiten in kinderen, adolescenten, en jong-volwassenen. Onderzoekers van de University of North Carolina (Chapel Hill) hebben als marker voor moleculaire veroudering de expressie van p16INK4a in perifeer-bloedlymfocyten van deze overlevers bepaald, om de hypothese te toetsen dat de expressie hoger is na chemotherapie en onder fragiele overlevers. Dr. Andrew Smitherman en collega’s publiceren hun studie vandaag in Cancer.¹

De studie werd uitgevoerd in twee delen. In een cross-sectioneel cohort bestaande uit 60 overlevers en 29 leeftijdsgematchte controlepersonen (mediane leeftijd 21 jaar, range 17-29) was de expressie van p16INK4a hoger onder de overlevers dan onder de controles (p=0,005) overeenkomend met een 25-jaar leeftijdsversnelling in de overlevers. Negen overlevers (16%) waren fragiel, en hadden in vergelijking met robuuste overlevers verhoogde expressie van p16INK4a (p=0,55), overeenkomend met een 35-jaar leeftijdsversnelling in fragiele overlevers. Het tweede deel van de studie werd uitgevoerd in een prospectief cohort van 9 patiënten met nieuw-gediagnostiseerde maligniteiten (leeftijdsrange 1 tot en met 18 jaar). In dit cohort was de intensiteit van de chemotherapie geassocieerd met de expressie van p16INK4.

De onderzoekers concluderen dat de studie suggereert dat onder overlevers van maligniteiten op jeugdige leeftijd chemotherapie geassocieerd is met toename van de cellulaire veroudering, en dat fragiele overlevers, vergeleken met robuuste overlevers, hogere expressie van p16INK4a hebben hetgeen kan betekenen dat cellulaire senescentie geassocieerd is met vroege veroudering.

1.Smitherman AB, Wood WA, Mitin N et al. Accelerated aging among childhood, adolescent, and young adult cancer survivors is evidenced by increased expression of p16INK4a and frailty. Cancer 2020; epub ahead of print

Summary: A study at the University of North Carolina (Chapel Hill) found that intensity of chemotherapy is associated with cellular senescence (measured by expression of the cell cycle kinase inhibitor p16INK4a in peripheral blood T-lymphocytes) in pediatric and youg adult cancer survivors. Frail survivors, compared with robust survivors, exhibit higher levels of p16INK4a expression, suggesting that cellular senescence may be associated with early aging in survivors.