Streven naar efficiënte beoordeling van behandelingen kan leiden tot gebruik van surrogaat-eindpunten. Een systematisch overzicht en meta-analyse van gepubliceerde neoadjuvante studies van vroeg-stadium mammacarcinoom (EBC) heeft de waarde van pathologisch complete respons (pCR) als surrogaat-eindpunt voor ziektevrije overleving (DFS) en overall survival (OS) geïnventariseerd. Dr. Fabio Conforti (Istituto Europeo di Oncologia, Milaan) en collega’s publiceren de analyse in TheBMJ.¹

In de literatuur tot eind november 2020 identificeerden de onderzoekers 54 gerandomiseerde klinische studies van neoadjuvante chemotherapie met of zonder additionele neoadjuvante behandelingen voor EBC. De studies telden tezamen 32.611 patiënten. De figuur laat zien dat er een zeer zwakke correlatie was tussen de RR voor pCR en de HR voor DFS (R² 0,14; 95%-bti 0,00 tot 0,29) of voor OS (0,08; 0,00-0,22). Vergelijkbare resultaten werden gevonden in subgroepanalyses van studies met uiteenlopende definities van pCR, behandeltype in de experimentele arm, en biologische kenmerken van de ziekte. Eveneens werden consistente resultaten gezien na exclusie van kleine studies (minder dan 200 patiënten), exclusie van studies met korte mediane follow-up (minder dan 24 maanden), en vervanging van RR voor pCR door absoluut verschil in pCR-percentage tussen behandelarmen.

De onderzoekers concluderen dat in neoadjuvante studies van EBC pCR geen geschikt eindpunt was voor DFS en OS.

1.Conforti F, Pala L, Sala I et al. Evaluation of pathological complete response as surrogate endpoint in neoadjuvant randomised clinical trial of early stage breast cancer: systematic review and meta-analysis. BMJ 2021;375:e066381

Summary: Systematic review and meta-analysis of 54 neoadjuvant randomized clinical trials of early stage breast cancer (32,611 patients) found a lack of surrogacy of pathological complete response for both disease-free survival (R2=0.14; 95% CI 0.00-0.29) and overall survival (0.08; 0.00-0.22).