Personen met familiegeschiedenis van colorectaalcarcinoom (CRC) hebben een verhoogd risico zelf CRC te ontwikkelen. In preklinische studies zijn aanwijzingen gezien voor CRC-preventie door gebruik van proguanil gecombineerd met atovaquone, een combinatie die wordt gebruikt voor preventie van malaria. De antitumorwerkzaamheid van de combinatie zou kunnen samenhangen met remming van de oxidatieve fosforylering in mitochondriën, een bron van zuurstofradicalen. Een Zweden-brede cohortstudie heeft de associatie van gebruik van de combinatie met de ontwikkeling van CRC in personen met CRC-familiegeschiedenis geïnventariseerd. Dr. Jianguang Ji (Universiteit van Lund, Malmö) en collega’s publiceren de studie in BMC Medicine.¹

De figuur toont de flow chart van de studie. In Zweedse registers identificeerden de onderzoekers 474.621 personen met CRC-familiegeschiedenis (ouders of siblings) onder wie 16.817 die volgens het Prescribed Drug Register vanaf 2006 de combinatie proguanil-atovaquone voorgeschreven kregen. Deze personen werden 1:10 gematcht voor leeftijd en geslacht vergeleken met 168.170 niet-gebruikers van de combinatie. Tijdens de follow-up (tot een CRC-diagnose of eind 2018) werd in de groep gebruikers CRC gediagnostiseerd in 112 van 16.817 personen, vergeleken met 1431 in de groep van 168.710 niet-gebruikers (aHR 0,76; 95%-bti 0,62-0,93). Er waren significant doserings- en duur-responscorrelaties (p<0,001). De associatie was meer geprononceerd voor CRC gediagnostiseerd in gevorderd stadium (aHR 0,69) dan in vroeg stadium (aHR 0,81).

De onderzoekers concluderen dat gebruik van proguanil-atovaquone geassocieerd was met verlaagd risico van CRC onder personen met CRC-familiegeschiedenis.

1.Zhang N, Sundquist J, Sundquist K, Ji J. Proguanil and atovaquone use is associated with lower colorectal cancer risk: a nationwide cohort study. BMC Medicine 2022;20:439

Summary: A nationwide cohort study in Sweden found that use of the antimalaria combination proguanil-atovaquone was associated with reduced risk of colorectal cancer among individuals with family history of colorectal cancer.